Peter Lucassen

Radboudumc, afdeling Eerstelijnsgeneeskunde, Nijmegen: dr. P. Lucassen, huisarts-onderzoeker.

Artikelen

Genderdiversiteit en het belang van inclusieve communicatie

Praktijk

Iedere patiënt is uniek binnen een grote diversiteit in leeftijd, etniciteit, gender, sociaaleconomische status, religie en lichamelijke en verstandelijke mogelijkheden. Aandacht voor die uniciteit begint bij persoonsgerichte en inclusieve communicatie in de spreekkamer. Taal en communicatie hebben namelijk veel invloed op de arts-patiëntrelatie en belangrijke patiëntuitkomsten. Daarnaast kunnen de juiste woorden een veilige, inclusieve plek creëren voor iedere patiënt. Het is dus relevant om stil te staan bij de woorden die we dagelijks in onze spreekkamer gebruiken, in het bijzonder met betrekking tot genderdiversiteit.
‘Gaat het pijn doen, dokter?’

Wetenschap

Wat zeg je als de patiënt voor een injectie vraagt of het pijn gaat doen? We weten dat we met woorden de verwachtingen en daarmee ook de pijnervaring kunnen beïnvloeden. Bepalen wat te zeggen is nog moeilijker wanneer het onzeker is hoeveel pijn de patiënt zal ervaren, wat vaak het geval is. De pijnervaring verschilt immers enorm van persoon tot persoon en van moment tot moment. Dit experimentele onderzoek laat zien dat de manier waarop de huisarts deze vraag beantwoordt er inderdaad toe doet. Het antwoord ‘Ik weet niet hoeveel pijn dit gaat doen’ gaat gepaard met intenser ervaren pijn en minder vertrouwen in de arts dan het antwoord ‘Ik heb de ervaring dat mensen erg verschillen in hoeveel pijn ze ervaren’.
‘Stepped diagnosis’ bij mensen met psychische klachten

Wetenschap

Er zijn grofweg 2 manieren van consultvoering bij mensen met psychische klachten: de technisch-wetenschappelijke en de narratieve. Bij de eerste gaat het erom een diagnose te stellen volgens de DSM, bij de tweede is het de bedoeling het verhaal van de patiënt op tafel te krijgen. Deze methoden vullen elkaar aan. Wij stellen een consultvoering voor – stepped diagnosis – waarbij je begint met de minst ingrijpende benadering (de narratieve) en zo nodig stapsgewijs intensievere benaderingen kiest. De laatste stap is de technisch-wetenschappelijke benadering, waarmee je meteen begint bij ernstige of acute problematiek.
Herziene interdisciplinaire richtlijn Slaapproblemen in de laatste levensfase

Richtlijn

De interdisciplinaire richtlijn Slaapproblemen in de laatste levensfase is bestemd voor alle zorgverleners betrokken bij de zorg voor mensen met slaapproblemen en met een levensverwachting die korter is dan 3 maanden. Hierbij krijgt de laatste week - de stervensfase - apart aandacht. De richtlijn sluit aan op de binnenkort te verschijnen herziene NHG-Standaard Slaapproblemen. Belangrijke nieuwe elementen in de behandeling van slapeloosheid in deze levensfase zijn het toepassen van de onderdelen van cognitieve gedragstherapie, vooral stimuluscontrole, slaaprestrictie en ontspanningsoefeningen, en het toepassen van midazolam via een subcutane pomp alleen gedurende de nacht.
Meer aandacht voor het persoonlijke verhaal in nieuwe visie psychische problematiek

Wetenschap

De visie ‘Huisartsenzorg voor patiënten met psychische problematiek’ is een belangrijk begin voor het omschrijven van huisartsenzorg voor mensen met psychische problemen, maar voorziet de huisarts in de spreekkamer nog niet van een echte leidraad. Wat vinden huisartsen en POH’s-ggz van het document? Wij geven een voorzet.
Documentaire geeft een kijkje in de spreekkamer van de huisarts

Nieuws

De documentaire 'Even afwachten, een kijkje in het hoofd van de huisarts' van huisarts en documentairemaker Dick Walstock is een schot in de roos. De kern van de huisartsgeneeskunde komt mooi naar voren in beelden uit de spreekkamers van diverse dokters. De documentaire biedt prachtig materiaal voor eerstejaars huisartsen in opleiding, maar ook voor huisartsen die hun patiënten willen laten zien hoe het werkt in de spreekkamer.
Heeft afzien van PSA-screening nadelen?

Nieuws

Het NHG-standpunt over screening op prostaatkanker is duidelijk: niet doen. Een belangrijk argument daarbij is dat er door screening carcinomen in een vroeg stadium aan het licht komen, die waarschijnlijk later in het leven niet tot klachten hadden geleid. Het retrospectieve cohortonderzoek van Bryant et al. geeft een inkijkje in de mogelijke nadelen van dit standpunt.
Wat te doen aan de sociale oorzaken van ziekte?

Wetenschap

Bij veel klachten in de huisartsenpraktijk speelt sociale problematiek een rol. Huisartsen en praktijkondersteuners kunnen via een ‘sociaal recept’ verwijzen naar een niet-medische instantie voor het aanpakken van risicofactoren, financiële problemen, eenzaamheid of chronische psychiatrische klachten. Meestal gaat het dan om gezamenlijke activiteiten onder begeleiding of om laagdrempelig advies bij bijvoorbeeld financiële problemen. Het veld is nog jong, het aanbod is divers en lang niet overal even groot. Om een sociaal recept effectief te kunnen inzetten, moeten huisartsen goed op de hoogte zijn van de lokale mogelijkheden en de patiënt kunnen motiveren. De effectiviteit van het sociaal recept is nog onvoldoende onderbouwd, maar de patiënttevredenheid is meestal groot en het lijkt een veelbelovende toevoeging aan de gereedschapskist van de huisarts.
Wat belemmert motivational interviewing?

Nieuws

Patiënten stimuleren gezond te leven is een belangrijk deel van het werk van huisartsen en praktijkondersteuners (POH’s). Dit kan met behulp van motivational interviewing (MI). Huisartsen en POH’s krijgen hier tijdens hun opleiding training in. Het is echter de vraag in hoeverre zij dit ook toepassen in de praktijk.
Patiënten met onverklaarde klachten verwoorden hun problemen niet anders dan anderen

Nieuws

Artsen denken dat patiënten met onverklaarde klachten erg verschillen van patiënten met verklaarde klachten. Een van de veronderstelde verschillen is dat zij hun klachten vager en ongestructureerder verwoorden en dat ze meer ontkenningen gebruiken. Uit een Nederlands onderzoek blijkt dat deze veronderstelling niet klopt.
Is Positieve Gezondheid een aanwinst voor de huisarts?

Nieuws

Het is verheugend dat er een boek is verschenen over betekenisvolle zorg voor patiënten in de huisartsenpraktijk. Er is veel te zeggen voor het concept Positieve Gezondheid. Het verrijkt onze kennis en het is inspirerend. Toch is een aantal kritische kanttekeningen hierbij ook op zijn plaats.
Een goed gesprek over het afbouwen van antidepressiva

Wetenschap

Steeds meer mensen gebruiken langdurig antidepressiva en niet alleen patiënten aarzelen om te stoppen. Meestal heeft de patiënt noch de huisarts duidelijk voor ogen wat er precies aan de orde moet komen in een gesprek over stoppen. Wij hebben bij zowel patiënten als zorgprofessionals geïnventariseerd wat voor hen de belangrijkste onderwerpen zijn, en een keuzehulp ontwikkeld voor gezamenlijke besluitvorming.