Kleine kwalen en alledaagse klachten bij ouderen

Doelgroep Medische professionals (in opleiding) betrokken bij de medische zorg voor ouderen.

Inhoud Deze nieuwe ‘kleine kwalen’-uitgave (eerder verschenen Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk en kleine kwalen bij kinderen) wijkt af van de andere uitgaves doordat in dit boek naast de ‘gewone’ kwalen ook alledaagse klachten worden beschreven. Daarnaast zijn bij elk onderwerp de kopjes ‘overwegingen bij comorbiditeit’ en ‘aandachtspunten bij de verzorging’ toegevoegd.

De bedoeling van de auteurs is om alledaagse kwalen en klachten bij ouderen te beschrijven en deze kwalen en klachten, na het traject van anamnese, (lichamelijk) onderzoek en beleid, te voorzien van leeftijdsspecifieke kanttekeningen. Waar mogelijk wordt relevante literatuur beschreven.

Na het eerste hoofdstuk alledaagse klachten (waaronder eenzaamheid, slapeloosheid en ouderenmishandeling), volgen zeven lichaamsdeelgerelateerde hoofdstukken (met 39 onderwerpen, van levervlek tot hyperkeratosis). Alle onderwerpen worden op eenzelfde systematische manier beschreven.

Oordeel Door vergrijzing krijgen we in de eerste lijn steeds meer te maken met de kwalen en klachten bij ouderen. Het is daarom een uitstekend idee om dit boek, waarin klachten en kwalen in leeftijdsperspectief worden gezet, uit te geven. Het merendeel van de auteurs is op de werkvloer met de oudere mens bezig, en dit vertaalt zich in praktische adviezen en heldere taal. Daarmee wordt het boek ook toegankelijk voor paramedici. Door de vorming van multidisciplinaire teams rondom (kwetsbare) ouderen kunnen ook anderen dan de huisarts immers met deze klachten en kwalen te maken krijgen. Herkenning en erkenning hiervan is dan ook belangrijk.

Twintig hoofdstukken komen ook in het ‘gewone’ kwalenboek voor, maar deze hoofdstukken zijn aangevuld met specifieke op ouderen gerichte informatie. Dit zorgt er bij mij helaas voor dat er af en toe een gevoel van herkenning optreedt: sommige teksten komen wel erg overeen.

Ik verkneukelde mij bij veel kopjes ‘wat is aangetoond’ (literatuur), waarbij blijkt dat de door ons te geven adviezen nauwelijks enige wetenschappelijke onderbouwing hebben, maar het toch goed doen. De huisartsgeneeskunde hoeft niet altijd evidence-based te zijn. Soms is er trouwens wel voldoende evidence beschikbaar, waarbij ik toch steeds nieuwe dingen tegenkom (bijvoorbeeld: primidon bij essentiële tremor).

Dit vlot lezende, systematisch opgezette boek is een aanrader voor iedereen die met de medische zorg bij ouderen te maken heeft, en doet recht aan de leeftijdsspecifieke aanpak van alledaagse problemen bij ouderen. Het zou mij niet verbazen als binnen afzienbare tijd een deel twee met nog meer kwalen en klachten volgt.

Frank van Kemenade