Kwetsbaarheid in voorlichtingscampagnes

Angstinductie is al jaren een van de fundamenten van voorlichtings- en preventiecampagnes. In feite is het een tweetrapsraket: men speelt in op het angstgevoel van de ontvanger van de boodschap (bijvoorbeeld via gruwelijke foto's van aidspatiënten), waarbij men hoopt dat de aanbeveling (bijvoorbeeld ‘vrij veilig’) daardoor eerder ter harte genomen wordt. Maar is die stap van angstgevoel naar omarming van de aanbeveling inderdaad zo vanzelfsprekend? Enny Das bekeek in haar proefschrift de motivationele vertekeningen in de verwerking van angstaanjagende boodschappen. Anders gezegd, zij onderzocht de affectieve en cognitieve processen die ten grondslag liggen aan angstgeïnduceerde overtuiging. Een centrale rol blijkt daarin te zijn weggelegd voor de mate van kwetsbaarheid. Zij toont aan dat een hoge kwetsbaarheid voor een gezondheidsrisico leidt tot een systematische negatieve vertekening in de verwerking van angstcommunicaties, alsmede tot een systematische positieve vertekening in de verwerking van de aanbeveling. Dit betekent dat het benadrukken van iemands kwetsbaarheid voor een gezondheidsrisico in een angstcommunicatie – in tegenstelling tot wat men tot op heden dacht – leidt tot een motivatie om de aanbeveling in een positief licht te zien. Het proefschrift van Das heeft daarmee belangrijke praktische consequenties: voorlichtingscampagnes zouden zich vooral moeten richten op iemands kwetsbaarheid voor een gezondheidsrisico en niet op het benadrukken van de ernstige gevolgen van dit risico. Het is onwaarschijnlijk, aldus de promovenda, dat het shockeffect van vreselijke beelden de doelgroep overtuigt. (FM)