Alle nummers
Archief tijdschrift

2002, nummer 3

Jaargang
45

Nieuws

  • Inkomen, ongelijkheid en verkiezingen

    Armoede zorgt voor een kortere levensverwachting, dat is een betrekkelijk hard gegeven. Sinds 1992 leefde het idee dat inkomensongelijkheid in een regio of land een negatieve invloed had op de levensverwachting van de gehele bevolking. Verkleining van inkomensverschillen zou dan niet alleen goed…

  • Patiëntentaal

    Dit proefschrift is enkele maanden geleden veel in het nieuws geweest, vooral omdat er een relatie zou zijn tussen meer kennis over zorg en ziekte hebben en veel naar de dokter gaan. Na een uiteenzetting over de theoretische achtergronden van het begrip proto-professionalisering dat de…

  • De anticonceptiepil

    Dit boekje is verschenen ter gelegenheid van het veertigjarig bestaan van de anti-conceptiepil. De diverse domeinen waarbinnen de pil haar invloed heeft uitgeoefend worden erin besproken: van farmaceutische industrie tot en met genderspecifieke gezondheidszorg, van demografie in de derde wereld…

  • Voortplantingsgeneeskunde kritisch beschouwd

    Beide gelijktijdig in het programma bio-medische technologie verschenen studies zijn afkomstig van het Rathenau Instituut. Het instituut heeft als doel de maatschappelijke betekenis van technologie systematisch te bestuderen. Het eerste onderzoek belicht de invloed die de komst van IVF en de…

  • Medische sociologie

    Ziekte, gezondheid en (gezondheids)zorg zijn geen geïsoleerde fenomenen, maar zijn ingebed in de samenleving als geheel. Sociologie is de wetenschap van de samenleving; de medische sociologie is sociologie toegepast op ziekte, gezondheid en (gezondheids)zorg gebruikmakend van algemene…

  • Studenten op het spreekuur

    De historie van de universitaire en studentengezondheidszorg in Amsterdam neemt in ons land een bijzondere positie in. De Amsterdamse Stichting Universitaire Gezondheidszorg (UGZ) vervulde bij de oprichting in 1938 een pioniersfunctie. Deze is thans nog een van de weinige universitaire…

  • Bètablokkers mogen bij astma

    Achtergrond Bètablokkers blijken de mortaliteit te reduceren bij patiënten met hypertensie, decompensatio cordis en coronaire hartziekten en bij perioperatief gebruik. Bètablokkers worden van oudsher als gecontraïndiceerd beschouwd bij patiënten met reversibele luchtwegobstructie (COPD en astma…

  • Borstkankerscreening

    Achtergrond Borstkankerscreening is in veel landen ingevoerd in de hoop en met de verwachting dat de mortaliteit zou dalen en minder agressieve behandelingen mogelijk zouden zijn. Het nut van borstkankerscreening staat echter ter discussie. Doel Het bepalen van het effect van screening op de…

  • Vraagverheldering en de bierkaai

    Sinds de jaren zeventig wordt het onderscheid gepropageerd tussen de klacht/de aandoening enerzijds en de hulpvraag van de patiënt aan de huisarts anderzijds. Omdat veel patiënten zich niet 100% bewust zijn van hetgeen zij de huisarts willen/kunnen vragen en omdat de huisarts de vraag degelijk…

  • Vorm of vent

    Hoewel Zaat in zijn commentaar ‘Vorm of Vent’ (H&W 2002;45(1):6-7) de ‘Club van 100’ helaas als ‘dissident groepje kikker-chatters’ neerzet, geeft hij een goede opdracht en boodschap mee aan ons nieuwe LHV-bestuur. In zijn commentaar houdt hij een pleidooi voor het kritisch kijken naar de waarde…

  • Landoltse ringen al in 1903 bekend

    Naar aanleiding van de NHG-standaard refractieafwijkingen wil ik het volgende opmerken. In 1970 schreef ik in dit blad een artikel ‘Het oogheelkundige onderzoek in de huisartspraktijk’. Ik ging toen van de veronderstelling uit dat het tot de taak van de huisarts behoorde een goed oogheelkundig…

  • Intermezzo

    Marijke Hilhorst schrijft in De vader, de moeder & de tijd over het dementeringsproces van haar ouders. Het is een mild en intiem boek. Om licht te huiveren en hard te lachen. Eenvoudige woorden klinken bijna poëtisch. Een boek vol gestileerde wanhoop. Neem het stukje ‘Het Amstelhotel’ als de…

  • Intermezzo

    Alfred Kossman schreef in De mannen waaruit ik besta een reeks miniaturen: ‘Een van de mannen waaruit ik besta zei bij de namiddagborrel: Dit is nu een depressie. Vannacht waren de vrezen zonder tal, denkend aan de dood kon ik niet slapen en ik kromp van angst voor mijn toekomstig lijden. Kortom,…

  • Intermezzo

    Kees van Kooten is schuldbewust, als hij naar zijn dementerende moeder kijkt: ‘Mijn moeder was negenentachtig jaar oud, ik had haar nog nooit zien huilen en wij hielden heel veel van elkaar; zij dag en nacht van mij, ik iets minder vaak van haar’. Dementie maakt weerloos. Zijn moeder heeft een…

  • Intermezzo

    Onder het licht van een straatlantaarn loopt een dronken man zijn sleutels te zoeken. Toeschouwer: maar weet je wel zeker dat je ze hier hebt verloren? Dronkelap: Welnee, maar hier is het licht. Deze drinkebroer typeert helaas veel wetenschappelijk onderzoek. Stelling bij: Blankenstein AH…

  • NHG-wetenschapsdag

    Op 26 april is er in Nijmegen voor de tweede keer een NHG-wetenschapsdag. Vorig jaar stond deze dag in het teken van evidence-based medicine, dit jaar is het thema ‘de relevantie van onderzoek voor de huisarts’. Onderzoekers die hun onderzoek presenteren worden bevraagd op de relevantie van hun…

  • Effectieve psychosociale behandeling

    Heeft psychosociale behandeling van een bij uitstek somatisch probleem effect op een harde uitkomstmaat als mortaliteit? Cowan et al. onderzochten in een RCT bij 133 patiënten die buiten het ziekenhuis ventrikelfibrilleren of asystolie doormaakten en dit overleefden of een vorm van psychosociale…

  • Peptische ulcera als psychosomatose

    Sinds het vaststellen van de noodzakelijke aanwezigheid van Helicobacter pylori voor het ontstaan van peptische ulcera is de relatie tussen stress en het ontstaan van maagzweren uit het beeld verdwenen. Daarom worden peptische ulcera niet langer beschouwd als psychosomatosen. Jarenlang meenden…

  • Opkomst baarmoederhalskankerscreening: huisartsen organiseren het goed

    Vrouwen tussen de 30 en 60 jaar ontvangen elke 5 jaar een uitnodiging voor deelname aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Uit LINH-onderzoek blijkt dat in 2000 twee derde (66,3%) van de vrouwen die toen op grond van hun geboortejaar in aanmerking kwamen een uitstrijk heeft laten maken…

  • Vallen in Vlaanderen

    De Vlaamse huisartsen wagen zich aan richtlijnen die in Nederland nog niet op de rol staan. Al eerder bracht men een richtlijn – aanbeveling in België – over roken uit; in december publiceerde men een aanbeveling over vallen bij ouderen. ‘Elke val bij een bejaarde kan de eerste zijn van een reeks…

  • Farmaceutische patiëntenzorg

    Op 30 november 2001 oreerde Dr. P.G.A.M. de Smet bij zijn aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar in de kwaliteit van de farmaceutische patiëntenzorg. De oratie was getiteld: ‘Je kunt het niet alleen.’ De nieuwbakken hoogleraar hanteerde voor het begrip farmaceutische patiëntenzorg de…

  • Bioterrorisme

    Een druilerige zaterdag en wat valt er in de bus: een boekje en cd-rom over bioterrorisme. Prachtige plaatjes over zes ziektebeelden waar we nu volgens de makers vaak aan moeten denken, want je weet maar nooit wanneer zo'n aanslag komt. Drie van de zes mogelijke verwekkers (anthrax, longpest,…

  • Engelse Bijbel

    In de BMJ verscheen eind december 2000 een commentaar van Richard Smith (hoofdredacteur van de BMJ) en Ian Chalmers (directeur van het Engelse Cochrane Centre) waarin Medline een van de grootste bijdragen van de Amerikanen aan de mensheid genoemd werd. Maar de Britten zijn, volgens de auteurs,…

  • Kwetsbaarheid in voorlichtingscampagnes

    Angstinductie is al jaren een van de fundamenten van voorlichtings- en preventiecampagnes. In feite is het een tweetrapsraket: men speelt in op het angstgevoel van de ontvanger van de boodschap (bijvoorbeeld via gruwelijke foto's van aidspatiënten), waarbij men hoopt dat de aanbeveling …

  • Dokters zijn journalisten

    Wiens brood met eet, diens taal men spreekt? Artsen hanteren – zo hopen wij maar – in de spreekkamer steeds meer de taal van de patiënt, zowel in hun voorlichting als in hun communicatie in het algemeen. Maar hoe zit dat met schrijven? Artikelen, zowel journalistieke producten als…

  • Casuïstiekprijs 2001

    Wouter van Kempen kreeg op de NHG-ledenvergadering op 24 januari in Amersfoort de prijs voor de beste klinische les in H&W in 2001. De jury – Janny Dekker, Marten de Haan en Joost Zaat – koos unaniem voor zijn verhaal over tuberculose ( H&W 2001;44:5-8. ). Het zijn volgens het juryrapport een…

  • Een pot nat

    SSRI's zijn ‘big bussiness’. Niet alleen stijgt het aantal voorschriften explosief, ook komen er steeds nieuwe op de markt. Minder bijwerkingen en betere werking, zo wordt ons voorgehouden. Eind december 2001 verscheen in de JAMA een groot en goed opgezet onderzoek naar het effect van paroxetine,…

Wetenschap

  • Overspanning: rusten of juist aan de slag?

    Schmidt heeft uitgesproken ideeën over de behandeling van overspanning (surmenage). , Die heb ik ook; , geen wonder dus dat we het in een aantal opzichten niet met elkaar eens zijn, met name over de invulling van de eerste fase van de behandeling. Volgens Schmidt (zie p. 119) wordt overspanning…

  • Rechtvaardigheid, solidariteit en verantwoordelijkheid

    Is de overheid verantwoordelijk voor de gezondheidszorg en tot hoever reikt die verantwoordelijkheid? Heeft iedere burger recht op een goede gezondheidszorg of is dat een zaak van solidariteit? Kan iemand aanspraak maken op mijn geld ten bate van zijn of haar eigen gezondheid? Ben ik…

  • Behandelen van lichte hypertensie? (2)

    Al vijftien jaar verschillen internisten en huisartsen van mening over de beste behandeling van lichte hypertensie. Internisten blijven – ondanks de onlangs moeizaam bereikte consensus -diep in hun hart voorstander van een andere aanpak van dit bevolkingsbrede probleem dan huisartsen. Ze…

  • Behandelen van lichte hypertensie?

    Het is nauwelijks voorstelbaar dat alleen nieuwsgierigheid de drijfveer voor de kostbare onderneming van Vasan et al. is geweest. Het is immers al lang bekend dat er geen afkappunt bij de bloeddruk bestaat waarboven het risico op een cardiovasculaire gebeurtenis groot, en waaronder dit…

  • Het geheugen van oudere mensen: klachten, testprestaties en behandelmogelijkheden

    Iedere huisarts krijgt wel eens een oudere op het spreekuur die klaagt over vergeetachtigheid. Met dit artikel hoop ik bij te dragen aan de kennis die nodig is om adequaat op deze klachten te kunnen reageren. Verschillende vragen komen hierbij aan de orde: is het waar dat ouderen zichzelf…

  • Uitgangspunten bij de behandeling van overspanning

    Om iets te kunnen zeggen over de training van hardlopers is het belangrijk om het hardlopen nader te omschrijven. De training van een sprinter verschilt immers van die van een marathonloper. Zonder deze precisering kunnen we slechts terugvallen op algemeenheden zoals ‘geleidelijk opbouwen’…

  • Klinisch beeld en prognose van sympathische reflexdystrofie

    Al tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog hadden soldaten last van brandende pijn bij beschadiging van perifere zenuwen (causalgie), een beeld dat in de Eerste Wereldoorlog opnieuw werd beschreven. In 1939 omschreef Leriche het beeld als ‘vaso-motor and trophic syndrome, brought about by the…

  • Twijfel aan nut van borstkankerscreening
    borstkankerCochrane-reviewpreventiescreening

    Elke maligne tumor moet toch ooit klein begonnen zijn; dus als je hem in de kiem kunt smoren, zal de patiënt daarmee beter af zijn. Die ogenschijnlijke vanzelfsprekendheid maakte van kankerscreening een even hardnekkige als kostbare mythe en wee degene die hem wil ontkrachten. De belofte van een…

Praktijk

  • Ingegroeide teennagel

    Lang niet iedereen gaat met een ingegroeide nagel naar de huisarts. Wanneer de patiënt toch het spreekuur bezoekt, bestaan de klachten meestal al enige tijd en heeft men zelf al geprobeerd wat aan de kwaal te doen. De incidentie van een ingegroeide teennagel in de huisartspraktijk ligt…

Richtlijn