Leef gezond!

De diabeet die de gebakjes niet kan laten staan; de astmatische roker die nog een sigaret opsteekt; het dikke verwende jochie dat op de achterbank naar de McDonald’s wordt gereden. De huisarts maakt ze wekelijks mee. Iedere huisarts streeft ernaar om de gezondheid van patiënten te herstellen. Maar huisartsen ervaren dit vaak als dweilen met de kraan open zolang de patiënt niet meewerkt om ook een beetje gezond te leven. Moet je als arts streven naar gedragsverandering? En zo ja, hoe doe je dat dan? Dit boek schept de verwachting dat het antwoorden op deze vragen geeft. De tekst op de achterkant van het boek spreekt voor zich: ‘Het boek gaat over planmatige bevordering van gezond gedrag om zo de gezondheid te verbeteren, ziekte te voorkomen, dan wel om de schade van aandoeningen zo veel mogelijk te beperken. De uitgave is bestemd voor iedereen die zich professioneel met gezondheidsvoorlichting en bevordering van gezond gedrag bezighoudt’. Na het lezen van het boek heb ik gemengde gevoelens. Vanuit een theoretisch oogpunt is het een degelijk, systematisch boek. Definities worden helder en overzichtelijk weergegeven. Vanuit pragmatisch oogpunt is het echter teleurstellend. Het is geen ‘toverboek’ om snel en efficiënt gedragsverandering te bewerkstelligen. Dat is trouwens sowieso een illusie. Het boek maakt duidelijk dat simpele voorlichting aan de patiënt niet genoeg is. Het bevorderen van gezond gedrag moet op alle fronten worden aangepakt: voorlichting, overheidscampagnes, wetgeving. De kracht van het boek ligt in de planmatige aanpak van gedragsverandering door bijvoorbeeld analyse van volksgezondheid en van determinanten van gedrag en interventieontwikkeling. Niet echt dagelijkse kost voor de huisarts. Dit boek richt zich te veel op ‘macroniveau’: te veel op groepen, beleid en campagnes en is daarmee niet zo geschikt voor de praktiserende huisarts. Voor de stafleden werkzaam bij de huisartsenopleiding is het wel bruikbaar. Zij bewegen zich bij uitstek tussen theorie en praktijk.

Gerrit-Jan Vrielink