Zevenduizend Nederlandse huisartsen moeten zich elk twee weken per jaar nascholen. Bij elkaar zijn dat bijna driehonderd ‘huisartsenjaren’ die jaarlijks aan nascholing worden besteed. Dat is nogal wat, zeker gezien tegen het licht van de tekorten aan geld en menskracht. De investering in nascholing moet daarom duidelijk iets opbrengen. Maar dat valt tegen. In het ToVer-project wordt naar een wél effectieve nascholingsvorm gezocht.
ToVer staat voor het Toets & Verbeter-project, een door ZonMw gesubsidieerde studie. Het project is uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van het NHG, de Werkgroep Onderzoek Kwaliteit Huisartsgeneeskunde en de Capaciteitsgroep Huisartsgeneeskunde van de Universiteit Maastricht. De deelnemers aan het project kwamen uit Limburg en Brabant.
Jong geleerd, niks meer gedaan…
Uit onderzoek blijkt dat het volgen van nascholing geen of maar weinig effect heeft. Vaak verandert er in de spreekkamer door nascholing niet veel. Dat is eigenlijk gek. Iedere huisarts heeft een studie van vele jaren achter de rug. Waarom is ‘leren’ na de registratie zoveel lastiger dan daarvoor? Een belangrijke oorzaak lijkt de vorm van de nascholing. Dikwijls wordt min of meer automatisch gebruikgemaakt van tamelijk schoolse methoden: een praatje, een discussie met een groepje collega's, en wat schriftelijke materialen. Het zijn onderwijsvormen die ons vertrouwd voorkomen; we kennen ze immers uit onze schooltijd of van onze studie. Maar voor volwassenen – en zeker voor professionals die in vaak heel verschillende omstandigheden werken en al een hoge mate van deskundigheid hebben opgebouwd – zijn dit soort onderwijsvormen waarschijnlijk helemaal niet geschikt.
Ik weet, ik weet, wat jij niet weet
Op zoek naar andere – en hopelijk betere – vormen van nascholing, is in het ToVer-project een programma samengesteld waarin het ‘leren’ heel anders is aangepakt. Centraal in de aanpak staan drie aannames, die iedereen wel enigszins bekend zijn en die ook uit de literatuur over nascholing naar voren komen: 1. je weet niet wat je niet weet; 2. nascholing wordt vaak gevolgd over onderwerpen waar je juist al veel van weet; 3. je komt met de beste voornemens uit de nascholing, maar in de spreekkamer volg je vaak toch weer je oude routines. In het ToVer-project werd daarom de keuze van de onderwerpen bepaald door toetsen.
Getoetste lacunes
Alle deelnemers maakten drie toetsen. De uitslagen daarvan bepaalden de onderwerpen waarmee verder werd gewerkt. De deelnemers kregen feedback over de toetsuitslagen. Vervolgens kwamen zij zeven keer twee uur bij elkaar in kleine groepjes, begeleid door een tutor. Het programma stond van tevoren inhoudelijk nauwelijks vast. Iedere deelnemer kon kiezen waarmee hij of zij zich wilde bezighouden. Eerste stap was te formuleren wat je als deelnemer precies wilt verbeteren. Vervolgens werd stapsgewijs gewerkt aan verbetering van het handelen in de spreekkamer. In deze opzet gaat de aandacht voor een groot deel naar het proces van verandering, en minder naar de inhoud. Voor een deel moet de nascholing dus door de deelnemers zelf gemaakt worden.
En werkt dat nou?
Of deze aanpak – die totaal anders is dan wat tot nu toe gebruikelijk is – ook echt effectief is, wordt onderzocht in een gerandomiseerde studie. Honderd huisartsen zijn aan de nascholingsvorm in het ToVer-project begonnen, en bijna tachtig hebben het hele traject, dat voor de deelnemers een kleine twee jaar in beslag nam, ook afgemaakt. Op dit moment worden de resultaten van de studie verwerkt. Het is dus nog te vroeg om conclusies te trekken, maar we houden u op de hoogte!
Van de redactie
Het zou de moeite waard zijn als nascholend Nederland – de makers én de genieters – het programma voor 2003 tot en met 2004 zou spiegelen aan de kern van het ToVer-project: Verzamel gegevens op individueel niveau en pas de nascholingsbehoefte daarop aan. Zoek (in samenspraak met een collega?) naar de lacunes in de eigen kennis en vaardigheden. Op WDH-niveau: stimuleer die zoektochten en pas je regiobeleid daarop aan. Een uitdaging!
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
