2003, nummer 12

Jaargang

Nieuws

Richtlijn NSAID-gebruik
Jaarlijks overlijden in Nederland circa 165 mensen aan de directe gevolgen van NSAID-gebruik en zijn er bijna 3000 ziekenhuisopnames. Deze gegevens uit de inleiding rechtvaardigen direct het ontwikkelen van deze richtlijn. De schade van NSAID-gebruik benadert de schade als gevolg van auto…
Medisch callcenter als realistisch antwoord op capaciteitsproblemen
Om de discussie rond het onderzoek naar de inzet van een medisch callcenter te completeren, breng ik graag nog enkele aanvullingen onder de aandacht. Op de eerste plaats zijn de reacties van Sardeman en Lucassen gebaseerd op het onderzoek in de pilotfase. Dat is jammer. Het betreft immers een…
NHG-Standaard Hypertensie 4
De nieuwe NHG-Standaard Hypertensie komt tot de conclusie dat thiazidediuretica voor alle mensen met diabetes mellitus de behandeling van eerste keuze bij hypertensie zijn. Het ALLHAT-onderzoek wordt als de belangrijkste bron voor deze conclusie gezien. Over de ANBP-2 wordt haast badinerend…
De academische werkplaats huisartsgeneeskunde
Alleen dankzij een intensieve samenwerking met de huisartsenpraktijk kunnen universitaire afdelingen huisartsgeneeskunde hun taken vervullen op het terrein van medisch onderwijs, huisartsopleiding en wetenschappelijk onderzoek. Die samenwerking tussen universiteit en veld heeft geleid tot…
Huisartsenpraktijk en academie
Tijdens de Woudschotenconferentie in 1959 werd de zorg van de huisarts gedefinieerd met de begrippen continu, integraal en persoonlijk. Een veranderend morbiditeitspatroon had zijn weerslag op de ontwikkeling van de huisartsgeneeskunde: van infectieziekten in de eerste helft van de eeuw naar…
Toepasselijke websites NHG-congres
Het NHG-congres deze week ging over onderzoek, onderwijs en ontwikkeling. Hier een bijpassend niet volledig setje minder bekende websites. De Nederlandse Vereniging voor Medisch Onderwijs verenigt allerlei betrokkenen bij het medisch onderwijs in Nederland. Bekendste activiteit is het organiseren…
Delegatie van bloeddrukcontroles
Als de standaardmethode voor bloeddrukmeting, namelijk de conventionele meting door de (huis)arts verricht door middel van een kwikkolom, voldoet aan strikte kwaliteitscriteria is haar betrouwbaarheid groot. Maar deze noodzakelijke voorwaarden zijn op de werkvloer van de huisarts nauwelijks…
Ontwikkelingen in de huisartsopleiding
In 1995 bracht de LHV een nota uit met de pakkende titel: De wereld verandert en de huisarts verandert mee . Daarin werd onder meer gesteld dat demografische veranderingen waarschijnlijk grote invloed zullen hebben op het werk van de huisarts. Het is te verwachten dat de zorgvraag voor…
Rekenen met risico's
Er bestaat consensus over dat de mensen recht hebben op informatie. Helaas bestaat er geen consensus over de manier waarop dat publiek die informatie krijgt, namelijk op een duidelijke, niet misleidende manier. Gewone dokters hebben er vaak grote moeite mee resultaten te begrijpen die worden…
Diagnostiek stap voor stap
Diagnostiek is een stapsgewijs proces. Al vroeg tijdens een consult schiet ons een aantal diagnoses te binnen, de ene wat waarschijnlijker dan de andere. Hoe waarschijnlijk een diagnose in die fase is, hangt samen met het vóórkomen van de aandoening. Hoe vaker een aandoening voorkomt, hoe groter…
Kleine chirurgische verrichtingen in de huisartsenpraktijk in 1987 en 2001: meer aandacht voor huidtumoren
Wat voor de ene huisarts een welkome afwisseling is van de niet aflatende stroom aan psychosociale problematiek, is voor de andere een verplicht nummer dat hij graag aan de praktijkassistente overlaat. Ik heb het over het uitvoeren van kleine chirurgische ingrepen: van het weghalen van een…
Huwelijken tussen familieleden bij migranten
Bij Turken en Marokkanen die in Nederland wonen, zijn huwelijken tussen familieleden niet zeldzaam. In de landen van herkomst is 23% (Turkije), respectievelijk 29% (Marokko) van de huwelijken gesloten tussen verwanten. Onder de tweede generatie migranten in Nederland trouwt 18% van de Turken en…
Antibioticagebruik en resistentieontwikkeling
Met maar 10 dagdoses per 1000 inwoners per dag is in Nederland het antibioticagebruik het laagst van alle Europese landen. Dit blijkt uit een recent rapport van het RIVM en de Stichting Werkgroep Antibioticabeleid. Huisartsen schreven in 2001 doxycycline het vaakst voor (23% van alle…
Morfine geeft COPD-patiënt meer lucht
Orale morfine met gereguleerde afgifte in lage dosis (20 mg) vermindert de benauwdheid bij verder optimaal behandelde COPD-patiënten. In een dubbelblind gerandomiseerd crossover-onderzoek met placebo toonden Australische onderzoekers dit effect aan bij 48 patiënten. Ook werd de nachtrust bij de…
De rol van de media bij onverklaarde klachten
Dokters hebben het gevoel dat de berichtgeving door de media mede debet is aan de bij rampen optredende epidemie van aspecifieke klachten die worden toegeschreven aan ontsnapte chemische substanties of geheimzinnige straling. Maar is dat alleen een gevoel of is daar ook evidence voor? Winters et…
Beste dokter nog niet aan te wijzen
Het totale handelen van dokters in de dagelijkse praktijk is voorlopig nog niet te kwalificeren als goed of slecht. Een groep Amerikaanse onderzoekers heeft de huidige stand van zaken van de beoordeling van het klinisch handelen van dokters in kaart gebracht. Ze waren hiertoe aangemoedigd omdat…
Minder contacten door internetconsulten?
De kranten stonden er vol van: als huisartsen patiënten de kans zouden geven per e-mail vragen te stellen, zouden ze minder gewone consulten hebben. Technologie die werk bespaart. Maar deze conclusie van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) is wetenschappelijk slecht onderbouwd. De…
Teleconsultatie, voordelen voor de patiënt
Gezamenlijke consultatie via telecommunicatie tussen huisarts, in aanwezigheid van de patiënt, en specialist is niet goedkoper voor de overheid, maar wel voor patiënten. Bovendien wordt het werkverzuim van patiënten verminderd. De onderzoekers in Engeland gingen de kosten van teleconsultatie voor…
Onzinnige uitspraken
Sommige beweringen kan ik niet meer met droge ogen aanhoren. Zo gaat de bewering dat huisartsen 90% van alle zorgaanvragen zo goed en zo goedkoop beantwoorden me steeds meer irriteren. ‘Afbraak’ van andere voorzieningen zou er ook toe leiden dat ons aanbod nog meer stijgt. Als je als huisarts wel…

Wetenschap

Wie antwoorden wil, moet vragen stellen
Het aanzien van het beroep huisarts neemt af, opleidingsplaatsen blijven leeg, prominente Nederlanders propageren dat de huisartsgeneeskunde afgeschaft kan worden en wij gingen onszelf op het NHG-congres deze week ontwikkelen in onderwijs en onderzoek. Is dat geen regelrechte suïcidepoging in een…
Wetenschappelijk onderzoek in de huisartsenpraktijk
Medisch wetenschappelijk onderzoek is van groot belang voor de huisartsgeneeskunde, voor de ontwikkeling van het vak en voor de kwaliteit van de huisartsgeneeskundige zorg. Tot nu toe is het meeste onderzoek echter niet in de huisartsenpraktijk uitgevoerd, maar in de tweede lijn. Deze…
Van probleem naar vraagstelling
De vraagstelling is de spil van elk wetenschappelijk onderzoek. Deze bepaalt de opzet van het onderzoek en de aanpak van de analyse. Het is van groot belang dat de onderzoeksvraag beantwoord kan worden door middel van concrete waarnemingen of metingen. In de ontwikkelingsfase van een onderzoek…

Praktijk

Nascholing op zijn kop: De aanpak binnen het ToVer-project
Zevenduizend Nederlandse huisartsen moeten zich elk twee weken per jaar nascholen. Bij elkaar zijn dat bijna driehonderd ‘huisartsenjaren’ die jaarlijks aan nascholing worden besteed. Dat is nogal wat, zeker gezien tegen het licht van de tekorten aan geld en menskracht. De investering in…
Over de grenzen van het vak: Huisarts en wetenschap elders in Europa
Tweemaal per jaar komt op steeds wisselende locaties de European General Practice Research Workshop (EGPRW) bijeen. Het gastland verzorgt dan een meerdaags congres rond een specifiek thema. Jelle Stoffers is als vertegenwoordiger van Nederland vast bezoeker van deze congressen. Hij zal daarvan…
Het HoutenBeenTheater
Oefenen en uitproberen van levensechte situaties in een veilige sfeer, dat is de kern van het HoutenBeenTheater. Uitproberen wat wel en wat niet werkt in communicatie. Optimaal gebruikmaken van je zintuigen. Niet uitleggen en discussiëren hoe het anders kan, maar laten zien. Een zin, een gebaar…
Jaarverslag van de huisarts: Een must of een motje?
Steeds vaker maken huisartsen een jaarverslag van het reilen en zeilen in hun praktijk. Soms alleen maar omdat dat ‘moet’, want sinds enkele jaren zijn groepspraktijken als zorginstelling verplicht een jaarverslag te maken. Soms echter ook omdat een jaarverslag een buitengewoon nuttig…
Bij de casus over hormonale anticonceptie: Geen doekje voor het bloeden
In de kennistoets ziet de huisarts mevrouw Kelder, 42 jaar, die vanwege hevige menstruaties weer met de pil wil beginnen. Zij gebruikte de laatste jaren condooms. Waar moet de huisarts rekening mee houden als een patiënte van deze leeftijd wil starten met orale anticonceptie? Allereerst zal…
Vergeet-me-nietje
Alzheimer is populair. Ik bedoel: het is een breed geaccepteerd maatschappelijk probleem. Van een taboe lijkt allang geen sprake meer te zijn. Er is immers een hausse in boeken (fictie en egodocumenten), televisieprogramma's en tijdschriftpublicaties. Tot en met cartoons met onversneden…
Het gezamenlijk consult: een effectieve methode om de ervaringskennis van de huisarts te vergroten
Het maken van de vertaalslag van de resultaten van grote trials en onderzoeken naar de individuele casus in de spreekkamer is een steeds terugkerende uitdaging voor de huisarts. Stel: een man van 43 jaar meldt zich bij de huisarts in verband met aspecifieke pijnklachten op de borst die niet…
De huisarts als opleider
Eén op de zes huisartsen is rechtstreeks betrokken bij de opleiding van huisartsen. Een nog groter deel van de huisartsen heeft een rol bij het opleiden van basisartsen. Huisartsen die willen opleiden, kiezen hier bewust voor; het is geen verplicht onderdeel van het basistakenpakket. In dit…
Probleemgestuurd onderwijs
Probleemgestuurd onderwijs is een van de best beschreven interactieve onderwijsmethoden. Algemeen wordt aangenomen dat probleemgestuurd onderwijs effectiever is wat betreft ‘lerenleren’- vaardigheden dan traditionelere onderwijsvormen en dat het ook leuker is. De conclusies van vier…
Steun in de rug voor de online huisarts
Niets zo handig als een eigen website voor de huisarts, waar patiënten terechtkunnen met hun eerste vragen over spreekuurtijden, herhalingsreceptuur en praktijkregels. Een website waar ook patiëntenfolders te vinden zijn voor de eerste vragen over gezondheidsaangelegenheden. En waar links zijn…