Artsen moeten tijdig met kwetsbare ouderen bespreken of reanimatie mogelijk en wenselijk is. De uitkomst moet in een verklaring worden vastgelegd. Bij vier op de vijf mensen die niet-onverwacht overlijden is een dergelijk niet-reanimeren-besluit aanwezig. Maar bij bijna de helft van deze beslissingen is de patiënt niet zelf betrokken.
De onderzoekers schreven in 1990, 2001 en 2010 duizenden artsen van recent overledenen aan. Artsen beantwoordden vragen over of het overlijden onverwacht was, of er een eind-van-het-leven (end-of-life) beslissing was genomen, of er een niet-reanimeren-besluit was en zo ja hoe dat tot stand was gekomen. De response rate was gemiddeld 75%. Uiteindelijke gegevens werden verzameld over respectievelijk 6326 (1990), 2763 (2001) en 8514 (2010) niet-onverwachte overlijdens.
In 1990 was bij 46% van de mensen die niet-onverwacht overleden een niet-reanimeren-verklaring aanwezig. In 2010 is dit percentage gestegen tot 81%. Hierbij heeft een arts in 23% (1990), 45% (2001) en 55% (2010) met de patiënt zelf het besluit opgesteld. In de andere gevallen werd het besluit om in voorkomende gevallen niet te reanimeren meestal genomen door familieleden. De belangrijkste redenen dat de patiënt niet werd betrokken waren verminderd bewustzijn (43%) en dementie (37%). De auteurs concluderen dat niet-reanimeren-besluiten vaak laat in het ziektetraject genomen worden. De nieuwe richtlijnen ‘Tijdig spreken over het levenseinde’ (KNMG) en ‘Besluitvorming over reanimatie. Anticiperende besluitvorming over reanimatie bij kwetsbare ouderen’ (Verenso – voor specialisten ouderengeneeskunde) adviseren artsen dit te veranderen en tijdig, wanneer de patiënt hier nog toe in staat is, met de patiënt te spreken over zorg aan het eind van het leven, inclusief het reanimatiebeleid.
Geijteman ECT, et al. Two decades of do-not-resuscitate decisions in the Netherlands. Resuscitation 2015;94:e7-e8.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
