Nieuw advies Morning-After medicatie

Na een onbeschermde coïtus of een mislukte anticonceptie bestaat kans op zwangerschap die varieert van 0 tot 17%. De grootte van deze kans is afhankelijk van het moment in de cyclus van de vrouw waarop de coïtus plaats vindt. Theoretisch is de kans op zwangerschap het grootst tussen de 10 ^e en de 17 ^e dag van een cyclus van normale lengte. Een recent onderzoek onder 221 vrouwen in Engeland laat echter zien dat op dagen gelegen tussen de 5 ^e en 21 ^e dag van de cyclus er tenminste 10% kans bestaat dat de vrouw in haar vruchtbare periode is. 1 Door toediening van morning-after-medicatie kan de kans op ongewenste zwangerschap worden verlaagd. Het morning-after advies in de NHG-Standaard Hormonale anticonceptie is 2 keer 2 tabletten van 50 microgram ethinylestradiol gecombineerd met 250 microgram levonorgestrel (Stederil D ^® of Neogynon 21 ^®) met 12 uur tussenpoos te nemen, te starten binnen 72 uur na de onbeschermde coïtus (de Yuzpe methode). 2Trussell et al schatten dat de Yuzpe methode ongeveer 75% (95% betrouwbaarheidsinterval 68% tot 79% van de zwangerschappen die zouden kunnen ontstaan zonder de Yuzpe methode voorkomt. 3 De Yuzpe methode heeft echter betrekkelijk veel bijwerkingen. Zo treedt bij ongeveer de helft van de gebruiksters misselijkheid op en ongeveer éénvijfde meldt overgeven als bijwerking. 4 Een nieuwe methode betreft de inname van 2 tabletten 750 microgram levonorgestrel met 12 uur tussenpoos. Dit is onderzocht in een niet-dubbelblind, gerandomiseerd onderzoek van Ho et al. Hieruit bleek dat bij gebruik van levonorgestrel (n=410) mogelijk minder zwangerschappen optraden dan bij gebruik van de Yuzpe methode (n=424) namelijk 2,9% versus 3,5 %. 5 Deze uitkomsten waren niet significant, mogelijk door de te kleine aantallen. Er traden wel significant minder bijwerkingen op in de groep die levonorgestrel kreeg. De WHO heeft naar aanleiding hiervan een goed opgezet, dubbelblind, vergelijkend onderzoek verricht om na te gaan of post-coïtale contraceptie met levonorgestrel (2x 750 microgram levonorgestrel met 12 uur tussenpoos) vergeleken met de Yuzpe-methode betrouwbaar is. 4 In dit onderzoek werden in 21 centra in de gehele wereld 1998 vrouwen ingesloten die regelmatig menstrueerden en geen hormonale anticonceptie gebruikten en vroegen om noodanticonceptie na een onbeschermde coïtus. In de Yuzpe arm (n=979) traden nog 31 zwangerschappen op, dat wil zeggen een zwangerschapspercentage 3,2 % (met een 95% betrouwbaarheidsinterval (BI) 2,2-4,5), in de levonorgestrel arm (n=976) traden 11 zwangerschappen op, zwangerschapspercentage 1,1% (95% BI 0,5-2,0). Het relatieve risico van levonorgestrel ten opzichte van de Yuzpe methode is 0,36 (95% BI 0,18-0,70). De auteurs berekenen dat na een eenmalige onbeschermde coïtus met levonorgestrel 85% (95% BI 74-93%) van de zwangerschappen voorkomen wordt en met de Yuzpe methode 57% (95% BI 39-71%). In dit onderzoek is het zwangerschapspercentage met de Yuzpe methode hoog vergeleken met het percentage gemeld in een overzichtsartikel over de effectiviteit van de Yuzpe methode maar valt nog wel in het betrouwbaarheidsinterval dat in dit artikel wordt genoemd. 6 Bij een subgroep analyse van het WHO-onderzoek waarbij rekening gehouden werd met de tijd verstreken tussen coïtus en start van inname waren er aanwijzingen dat hoe eerder gestart werd na de coïtus hoe hoger de betrouwbaarheid. De gevonden betrouwbaarheidsintervallen voor het relatieve risico op zwangerschap bij inname op dag 1, dag 2 en dag 3 waren echter te groot om hier zekerheid over te geven. 4