Overheid en migranten bij crises in herkomstlanden

Wat zijn de taken van onze overheid bij een crisis in een van de herkomstlanden van in Nederland gevestigde migranten? Wat kan zij doen om nadelige gevolgen van een dergelijke crisis voor migranten te verminderen? Deze vragen proberen het Trimbos-instituut en het Nederlands Centrum Buitenlanders, in opdracht van de Directie Coördinatie Integratiebeleid Minderheden (DCIM) van het Ministerie van Justitie in dit boekje te beantwoorden. Crisisbeleid is een taak van de overheid. Crises kunnen leiden tot ernstige psychische problemen bij direct of indirect getroffenen. Toch zoeken slechts weinig (in)direct getroffen migranten hulp bij reguliere instellingen in de GGZ. Dit boekje beschrijft een verkennend onderzoek naar de rol van de overheid bij crises in herkomstlanden van Nederlandse migranten. Hiertoe werden individuele interviews en focusgroepgesprekken met migranten en een expertmeeting met vertegenwoordigers van de (semi-)overheid georganiseerd waarbij werd ingegaan op vier casus: de burgeroorlog op de Molukken, de aardbeving in Turkije, de oorlog in Bosnië-Herzegovina en de militaire interventie van de VS in Afghanistan. Uit het onderzoek blijkt dat vooral de psychische en sociale gevolgen groot zijn. De crisiszorg wordt voornamelijk gedaan door de migranten zelf. De overheid is zowel landelijk, provinciaal als lokaal betrokken bij hulp en toont solidariteit en morele steun. Toch is er weinig afstemming en coördinatie tussen gemeenten en de daadkracht van het optreden verschilde per crisis. De migranten zijn tevreden over het overleg tussen overheid en migrantengemeenschappen, maar de overheid moet meer letten op de diversiteit binnen de gemeenschappen. Bij lang slepende conflicten, zoals in Bosnië-Herzegovina, de Molukken en Afghanistan is er te weinig politieke en morele steun. De psychische en traumahulpverlening is te weinig deskundig op het gebied van de allochtone cliënt en moet laagdrempeliger worden. Bovendien moet de informatievoorziening over de werkwijze van de Nederlandse GGZ worden verbeterd. De overheid zou haar rol beter moet afstemmen op de transnationale identiteit van migranten en hun dubbele loyaliteit met Nederland en het land van herkomst. Ook moet er beter zicht komen op de etnische diversiteit binnen de migrantengroeperingen. Dit boekje geeft een kort en bondig inzicht in de effecten die een crisis in een herkomstland op migranten heeft. Ook al is dit boekje in de eerste plaats bedoeld voor de overheid en beleidsmakers in de (geestelijke) gezondheidszorg, toch geeft het ook nuttige informatie voor huisartsen en andere hulpverleners die veel met allochtonen werken.