Pessarium of chirurgie bij prolapsklachten?

In dit prospectieve multicenteronderzoek werden 539 vrouwen geïncludeerd die door de huisarts waren verwezen met een prolaps van ten minste POP-Q-stadium 2 (dat wil zeggen het diepste punt van het verzakte compartiment is 1 cm of minder verwijderd van het hymen). Van deze vrouwen kregen er 335 (62%) een pessarium en ondergingen er 204 (38%) chirurgie. De chirurgie bestond uit herstel van het verzakte compartiment, bijvoorbeeld voor- of achterwandherstel van een vaginale wandprolaps, en voor uterusprolaps een hysteropexie, gemodificeerde manchester-fothergilloperatie of hysterectomie.  

De gemiddelde leeftijd was 62,8 jaar in de pessariumgroep en 59,3 in de chirurgische populatie. Na 24 maanden follow-up rapporteerden 134 (84%) vrouwen uit de operatieve groep veel tot zeer veel verbetering op een 7-punts Likert-schaal ten opzichte van 180 (74%) vrouwen in de pessariumgroep (95% BI 1,4 tot 17,3%; p < 0,01). Van de pessariumgebruiksters stopten echter 102 (30%) vrouwen het gebruik door bijwerkingen of onvoldoende reductie van de klachten. Van deze vrouwen ondergingen er 79 alsnog chirurgie. In de operatieve groep kregen 22 vrouwen (11%) een additionele behandeling: 14 vrouwen ondergingen opnieuw chirurgie en 8 vrouwen kregen alsnog een pessarium. 

Beide behandelingen verminderen de klachten maar hebben ook behoorlijke nadelen. Complicaties van chirurgie zijn recidiverende prolapsklachten (36% bij 10 jaar follow-up), nieuw ontstane stressincontinentie en nieuwe dyspareunie (beide 10%). Verder wordt 17% van de vrouwen uiteindelijk nog een keer geopereerd. Bijwerkingen van pessaria komen voor bij 54% van de vrouwen: expulsie, ongemak, drukulcera, mictieproblemen en toegenomen vaginale fluor.  

Beide behandelopties geven dus een duidelijke vermindering van prolapsklachten, waarbij een lichte voorkeur bestaat voor chirurgie. Gezien de veelvoorkomende nadelen van beide behandelingen is het echter belangrijk de voors en tegens goed te bespreken. Zo lijkt chirurgie effectiever bij mictie- en/of defecatieproblemen en bij seksueel actieve vrouwen. Bovendien toonde dezelfde onderzoeksgroep onlangs aan dat vrouwen die voor chirurgie niet seksueel actief waren een 2,6 keer hogere kans hadden om na de ingreep wel seksueel actief te worden.