Valproaat tegen agitatie bij dementie werkt niet

Tot 90% van de mensen met dementie heeft last van verbale of fysieke agitatie, vooral in de latere fase. De agitatie kan leiden tot zelfverwonding, maar veroorzaakt vaker zorgen en overbelasting bij (mantel)zorgverleners. Als de oorzaak van de agitatie niet gevonden of behandeld kan worden, adviseert de NHG-Standaard Dementie niet-medicamenteuze interventies, en bij onvoldoende effect en ernstige agressie een antipsychoticum. Hoewel de huidige richtlijnen het niet aanbevelen, schrijven behandelaren soms ook valproaat voor.

In een update van een Cochrane-review keken de auteurs naar het effect van valproaatpreparaten op agitatie bij dementiepatiënten. Ze includeerden vijf relatief kleine RCT’s die valproaat vergeleken met een placebo bij 430 deelnemers. De onderzoekers vonden geen bewijs dat valproaat gedrag of agitatie verbeterde. Ook was er nauwelijks tot geen effect op het uitvoeren van dagelijkse activiteiten. Wel waren er aanwijzingen dat valproaat onaangename en zelfs ernstige bijwerkingen kan veroorzaken. De onderzoeken varieerden in hun methoden, type en dosis valproaat, duur van de behandeling en gebruikte meetschalen. De deelnemers hadden verschillende vormen van dementie en agitatie. Deze heterogeniteit beperkte de mogelijkheid om de gegevens uit de verschillende onderzoeken samen te voegen.

De review concludeert dat valproaat geen plaats heeft in de behandeling van agitatie bij dementiepatiënten. Patiënt, mantelzorger en (huis)arts zullen het voorlopig moeten doen met niet-medicamenteuze interventies of kortdurend een antipsychoticum bij ernstige agressie.