Veel minder antibioticavoorschriften tijdens de COVID-19-pandemie

De onderzoekers maakten gebruik van geanonimiseerde gegevens uit 350 huisartsenpraktijken die deelnemen aan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn. Huisartsen schreven vanaf 16 maart (week 12) aanzienlijk minder antibiotica voor dan in dezelfde periode in 2019 [figuur]. De daling begon in de week dat de scholen en kinderdagverblijven dichtgingen en de regering mensen opriep om zo veel mogelijk thuis te werken. Het aantal mensen dat een antibioticum voorgeschreven kreeg daalde van 640 (week 10) tot 360 (week 19) per 100.000. In dezelfde periode nam ook het aantal consulten met de huisarts af. De afname in het voorschrijven van antibiotica was echter sterker dan de afname in het aantal consulten. De sterkste afname was te zien in het aantal patiënten met een amoxicillevoorschrift en in de groep kinderen tot 10 jaar (niet in de figuur). 

Figuur | Aantal patiënten met een antibioticum voorschrift per week in 2019 en 2020, per 100.000 ingeschreven patiënten en het aantal patiënten met een consult met de huisarts (tussen 5 en 20 minuten) in 2020, per 10.000 ingeschreven patiënten

Dit onderzoek laat een afname in het voorschrijven van antibiotica zien in Nederland tijdens de COVID-19-pandemie. Deze afname lijkt niet alleen te worden verklaard door een daling in het aantal consulten. Mogelijke andere verklaringen zijn veranderingen in de organisatie van zorg, met vooral nog telefonische consulten in plaats van consulten op de praktijk en de COVID-19-maatregelen als social distancing en handen wassen. Mogelijk heeft de drempel voor beoordeling gezorgd dat er vaker is gekozen voor een afwachtend beleid. Het is onduidelijk of dit een blijvende verandering is, en zo ja, of er negatieve gevolgen zijn, zoals meer complexe infecties of langetermijncomplicaties. Dat zullen we pas op de langere termijn weten, onder meer door het voorschriifgedrag en het voorkomen van infectieziekten in de huisartsenpraktijken te blijven monitoren.