Bezoekers van het door het Meander Medisch Centrum georganiseerde symposium Vitamine D tekort: hype of bedreiging? moeten daaraan de indruk hebben overgehouden dat de eeuwenlange speurtocht naar een middel voor alle kwalen nu eindelijk zijn vruchten heeft afgeworpen. Diverse sprekers belichtten de heilzame effecten en aanwijzingen voor heilzame effecten van vitamine D, die uiteenliepen van sterkere botten en meer spierkracht tot preventie van Diabetes mellitus type 1, vermindering van achteruitgang bij MS en preventie van diverse soorten kanker. Zonnebaden is voortaan weer gezond, want dat handjevol extra doden door melanomen valt in het niet bij de sterfte aan tumortypen als long- en mammacarcinoom waartegen vitamine D mogelijk bescherming biedt. De mogelijkheid hype bleef op de dag helaas wat onderbelicht. In het meest recente rapport van de Gezondheidsraad over de materie bepleit de Raad extra vitamine D voor bijkans de halve Nederlandse bevolking. Zelfs de criticus van dit rapport meende dat de Raad hiermee slechts een eerste stapje in de goede richting had gezet en dat er eigenlijk nog meer vitamine D in de mens moet. En passant achtten enkele van de sprekers de observationele, pathofysiologische en evolutionaire – want leefden onze verre voorouders niet in het zonnige Afrika - circumstantial evidence voor heil zo talrijk, dat evidence-based scherpslijperij over aangetoonde effecten in ordentelijke clinical trials gevoeglijk achterwege kan worden gelaten. Resterende bedenkingen van de kant van aanwezigen wimpelde de dagvoorzitter vakkundig af. Wel benadrukte hij dat symposiumbezoekers vooral niet moesten vergeten de door sponsor HEMA verstrekte potjes vitamine D na afloop mee naar huis te nemen. Al met al kregen de hoofdsponsoren Roche diagnostics, Dia-Sorin/MP-products en Nycomed behoorlijk waar voor hun geld. Klaarblijkelijk is alweer vergeten dat de Hartstichting zeven jaar geleden op grond van vergelijkbare aanwijzingen meende gebruik van foliumzuur ter preventie van hart- en vaatziekten te moeten propageren en dat de beloftes niet zijn uitgekomen. Zullen we ooit ophouden op de muziek vooruit te lopen? (Tjerk Wiersma)
Reacties (1)
Vitamine D: het (zon)licht willen zien!
Vitaminen zijn in de klassieke definitie aminen met een voor het leven vitaal belang. Sinds de jaren 80 staat in de endocrinologische handboeken dat vitamine D vooral als een (pre)hormoon beschouwd moet worden. We maken het immers zelf aan onder invloed van zonlicht en als hormoon heeft het een belangrijke functie in ondermeer de opbouw van sterke botten en spieren. Strikt genomen is alleen het kleine gedeelte dat we via de voeding innemen (vooral via vette vis) als vitamine te beschouwen. Vitamine D in de actieve vorm 1,25(OH)2vitamine D3 is geen amine, maar een steroïd hormoon met een direct effect op onder meer immuunsysteem, cardiovasculaire gezondheid, cel proliferatie en bepaalde vormen van kanker.
Het is een wijd verbreidde misvatting dat wij met alleen maar gezond eten voldoende vitamine D binnen zouden krijgen, alleen de Eskimo’s lukt dat op een traditioneel dieet met heel veel vette vis. Voldoende zonlicht expositie is essentieel voor het opbouwen van een goede vitamine D status en het succesvol overbruggen van de winterperiode.
Waarom is aandacht voor vitamine D zo belangrijk? Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat de prevalentie van vitamine D gebrek wereldwijd rond de 50% ligt bij een grenswaarde van 50 nmol/l 25(OH)vitamine D3. Maar wat betekent dat nu in de praktijk en wat is het bewezen effect van tekort en herstellen mogelijke deficiëntie verschijnselen ook bij suppletie? Hier lopen de meningen nog uiteen en daarom werd oktober 2009 in Amersfoort een druk bezocht symposium gehouden voor medisch specialisten, laboratorium specialisten en andere zorgverleners onder de titel “Vitamine D tekort, hype of bedreiging”. De deelnemers waren enthousiast en de discussie was zeer levendig. Beoordeel zelf het gebodene na lezing van de presentaties via de website van MeanderMC (2). Aansluitend werd in Brugge de 14e internationale vitamine D Workshop gehouden, met veel nieuwe en belangrijke feiten voor een veelheid aan medische disciplines, daarnaast was ook hier volop discussie over de noodzaak of over-kill van “evidence based medicine” ten aanzien van vitamine D onderzoek en tevens over de optimale vitamine D status. Deze discussies zijn uiterst belangrijk om eerst de wetenschappers en vervolgens de beleidsmakers op één lijn te krijgen.
Maar de voortekenen zijn duidelijk, de nu nog vaak genoemde ondergrens van 30 nmol/l voor 25(OH) vit D3 zal internationaal worden opgetrokken naar 50 nmol/l of mogelijk nog hoger tot “zomerse waarden” van minaal 75 – 80 nmol/l. Let wel, dit is een ondergrens voor een optimale status, het is niet de ondergrens van een dwarsdoorsnede van een ogenschijnlijk gezonde west-Europese populatie, die ligt helaas aanzienlijk lager, met een dieptepunt tegen het einde van de winter.
Laat geen twijfel meer bestaan over het belang van een voldoende vitamine D status, dat stelde ook onze eigen Gezondheidsraad in 2008 en 2009. Wel is zij om begrijpelijke redenen voorzichtig in haar aanbevelingen, die vooralsnog alleen gericht zijn op gezonde botten en spieren en braaf in de pas lopen met de Amerikaanse aanbevelingen. Als we de medische wetenschappers die aan het vitamine D front actief zijn, mogen vergelijken met een marcherende fanfare en de praktiserende zorgverleners met het publiek, dan is het ieder vrij om alleen te luisteren ofwel met de muziek mee te gaan. Maar het blijven roepen om nog meer evidence (“licht”) terwijl het zonlicht buiten volop schijnt en de muziek al voorbij trekt, lijkt op een bewust binnen in de schemering blijven zitten door zich niet open te stellen voor bestaande harde gegevens. De verzamelde Europese artsen hebben wel het licht gezien en een beleidsdocument dat met hulp van de kritische Belgische vitamine D “peer” prof. R. Bouillon was opgesteld, is inmiddels aangenomen (1). Doel is om preventief de vitamine D status in Europa te verbeteren, waarbij gemikt wordt op minimaal 50 nmol/l 25(OH)vitamine D3 voor alle leeftijden. Goed voorbeeld doet goed volgen ….
Met vriendelijke groet
Jos Wielders
1) Standing Commitee of European Doctors: Vitamin D nutritional policy in Europe http://cpme.dyndns.org:591/adopted/2009/CPME_AD_Brd_241009_179_final_EN…
2) “Vitamine D tekort, hype of bedreiging” www.meandermedischcentrum.nl/vitamine-D
- Login om te reageren
