Wiens brood men eet…

Aan 300 lezers van de BMJ werd onlangs een artikel toegestuurd over de invloed van pijn bij herpes zoster op het dagelijks functioneren. De helft van de lezers ontving het origineel, de andere helft ontving hetzelfde artikel maar ondertekend door andere auteurs, die melding maakten van een belangenverstrengeling. Desgevraagd vonden de lezers uit de tweede groep het artikel minder interessant, relevant, valide en geloofwaardig dan de lezers van het origineel.1 Dat lezers belangenverstrengeling mee laten wegen in hun oordeel blijkt nog niet zo gek. Met behulp van een indrukwekkende meta-analyse, waarbij in totaal 1140 originele onderzoeken waren betrokken, werd aangetoond dat de kans op een positieve conclusie voor het product van de farmaceutische industrie in door de industrie gesponsord onderzoek 3,6 maal zo groot is als in niet-gesponsord onderzoek.2 Deels kunnen deze verschillen worden teruggevoerd op de gebruikte onderzoeksmethoden. Zo bleek in gesponsord vergelijkend onderzoek naar de werkzaamheid van NSAID's de dosering van het product van de sponsor hoger dan de dosering van de controle. Bovendien bleken de sponsors beperkingen op te leggen in de publicatie van resultaten. De bijdrage van de industrie aan het bio-medisch onderzoek is de laatste jaren fors toegenomen. In Amerika financierde de industrie in 2000 62% van het onderzoek. Lezers hebben gelijk als zij op hun hoede zijn. Wat doen de tijdschriften? Een derde drukt verklaringen van belangenverstrengeling af. In de jaren 1989-1999 werd slechts bij 1,4% van de artikelen een belangenconflict gemeld.3 Vergeleken met de financiële bijdrage van de industrie lijkt er dus een merkwaardige discrepantie te bestaan. (HvW)