Ging men in 1987 bij een griep of verkoudheid naar de huisarts, tegenwoordig verwachten minder mensen baat van huisartsenzorg als het gaat om dergelijke niet-ernstige alledaagse klachten. Deze bevinding is gebaseerd op een interview dat zowel in 1987 als in 2001 werd gehouden onder ongeveer 10.000 personen ingeschreven in huisartsenpraktijken verspreid over Nederland.
Toen en nu: verwachtingen verschillen per gezondheidsklacht
De verwachtingen van het nut van het consulteren van de huisarts bij niet-ernstige klachten zijn de afgelopen 15 jaar afgenomen. Zo verwachtte 62% van de geïnterviewden in 1987 meer van behandeling van maagklachten door de huisarts dan van zelfzorg; in 2001 is dit nog maar 45%. Bij griep verwachtte in 1987 en 2001 respectievelijk 30% en 14% van de geïnterviewden een sneller herstel met hulp van de huisarts ( tabel 1). Bij een ‘nerveus en opgejaagd gevoel’ verwachten echter meer mensen baat van medicatie van de huisarts dan 15 jaar geleden. Alleen de verwachtingen van huisartsenzorg bij nek- en schouderpijn zijn niet veranderd.
| 1987 | 2001 | |
|---|---|---|
| Behandeling bij last van maag | 62,4 | 44,8 |
| Diagnostiek en behandeling bij pijn in nek of schouder | 39,5 | 37,9 |
| Kalmerende middelen van huisarts bij nerveus gevoel | 31,3 | 34,9 |
| Sneller van diarree af met middel van huisarts | 44,4 | 31,7 |
| Diagnostiek bij keelpijn | 39,0 | 23,6 |
| Diagnostiek bij hoofdpijn | 26,5 | 16,6 |
| Door behandeling sneller van moe gevoel in arm af | 28,3 | 14,7 |
| Griep sneller over met hulp van huisarts | 30,4 | 13,6 |
| Versterkende middelen van huisarts bij hangerigheid en moeheid | 27,3 | 11,5 |
| Werkzame middelen van huisarts voor een verkoudheid | 20,1 | 11,5 |
| Sneller van hoofdpijn af met behandeling huisarts | 23,9 | 10,6 |
| Diagnostiek bij misselijkheid | 23,3 | 10,1 |
De ene patiënt is de andere niet
Mannen, ouderen, ongehuwden, ziekenfondsverzekerden, lager opgeleiden, personen met een niet-westerse culturele achtergrond en degenen die de eigen gezondheid als matig of slecht beoordelen, verwachten vaker baat van huisartsenzorg bij alledaagse klachten. Lager opgeleiden hebben bijvoorbeeld hogere verwachtingen van medicatie van de huisarts bij diarree dan hoger opgeleiden. Niet-westerlingen verwachten vooral meer van huisartsenzorg bij keelpijn, hoofdpijn en misselijkheid dan westerlingen. Figuur 1 laat zien dat in verschillende groepen en lagen van de bevolking de verwachtingen in 2001 zijn afgenomen ten opzichte van 1987. De afname in verwachtingen is het kleinst onder personen met een lager opleidingsniveau.
Zelfzorg
Waarom verwachten patiënten minder van de huisarts dan 15 jaar geleden? Hebben zij een meer realistische kijk gekregen op wat de huisarts kan bieden? Mogelijk, want huisartsen voeren al enige tijd een actief voorlichtingsbeleid over zelfzorg bij alledaagse klachten. Waarschijnlijk spelen ook de toegankelijkheid van informatie via internet en veranderingen in het verstrekkingenpakket een rol: een deel van de zelfzorgmiddelen wordt sinds september 1999 niet meer vergoed. Een aantal effectieve koorts- en pijnwerende middelen en maagzuurremmers zijn nu zonder recept verkrijgbaar. Dit alles draagt bij aan zelfzorg in plaats van huisartsenzorg bij alledaagse klachten. Opvallend, ten slotte, is de geringe afname in verwachtingen onder lager opgeleiden: is de voorlichting aan hen voorbijgegaan?
De hier beschreven analyses zijn uitgevoerd met LINH-gegevens in het kader van de Tweede Nationale Studie naar ziekten en verrichtingen in de huisartsenpraktijk (www.nivel.nl/ns2). De gegevens uit 1987 zijn verzameld ten tijde van de Eerste Nationale Studie. LINH is een project van NIVEL, WOK, LHV en NHG. Voor meer informatie over LINH en de hier beschreven gegevens kunt u terecht op de website (www.linh.nl). Reacties naar info@linh.nl.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
