Lijfwacht

In een recent onderzoek gaf meer dan 70% van de ondervraagden aan voor een systeem te zijn waarin je rechtstreeks naar een specialist kunt gaan, óók als de huisarts dat niet nodig vindt. Een vriendin van ons met enge klachten verzuchtte echter na enkele ziekenhuisbezoeken: ‘Was er nou maar iemand die je een beetje kon helpen daar je weg te vinden, want je weet niet meer wie of wat je moet geloven…’ Ook in een Rondom-Tien-achtig programma klaagden de deelnemers dat ze zich na verwijzing verloren voelden. We hebben nog niet zo lang geleden kunnen lezen over plannen om huisartsen in een goed geëquipeerd eerstelijnsteam een belangrijkere, vaste plaats te geven in de gezondheidszorg. Een prima idee natuurlijk, maar in mijn omgeving hoor ik ook dat zo’n constructie wordt gezien als een extra barrière op weg naar de tweede lijn. De situatie is gecompliceerd: veel mensen willen graag worden doorverwezen of liever nog rechtstreeks naar een specialist kunnen gaan. Maar als ze daar eenmaal zijn, voelen velen zich verloren en stuurloos. Het is mijn stokpaardje – ik weet het, ik weet het – maar ik kan niet genoeg benadrukken dat de rol van de huisarts na een verwijzing niet is uitgespeeld. Hij is immers de steun en toeverlaat van zijn patiënten. Zeker, de tweede lijn is er communicatief enorm op vooruitgegaan: de meeste specialisten zijn open, klantvriendelijke mensen en doen veel moeite om goede voorlichting te geven. Maar alle uitleg en gelikte folders ten spijt: je bent in de tweede lijn een patiënt, dus meestal geen rationeel denkend en luisterend figuur. Je bent angstig of mischien wel in paniek. Als puntje bij paaltje komt, wil je het meeste niet eens echt weten of begrijpen. En je kunt vaak moeilijk omgaan met gemiddelden, omdat je nu eenmaal een ik bent en geen gemiddelde. Dan heb je hulp van een generalist nodig om te kunnen inschatten of een bepaalde behandeling speciaal voor jou, met jouw geschiedenis, wel de meest geschikte is. Marktgerichte ziekenhuizen gaan dus functionarissen aanstellen die als vraagbaak moeten fungeren voor dolende en angstige patiënten. Al snel zal blijken dat die functionarissen vooral veel generalistische geneeskundige kennis moeten hebben. Een soort huisarts dus. Waarom zou die (met zijn teamgenoten, want het team groeit) de triage niet zelf kunnen doen? Dat is ook gemakkelijk voor al die mensen die rechtstreeks naar de tweede lijn willen… Veel mensen weten niet precies waarop je bij de huisarts wel en geen beroep kunt doen. Als de functie van lijfwacht na verwijzing er echt bijhoort, mag dat weleens veel en veel breder bekend worden gemaakt! Hans van der Voort hvdvoort@knmg.nl