Familiezorg voor mishandelde kinderen

Commentaar

Mishandelde of verwaarloosde kinderen kunnen uit huis worden geplaatst en ondergebracht in opvanghuizen, in pleeggezinnen of bij familie. Instanties zochten vroeger bij voorkeur pleegouders die geen familieband met het kind hadden. In de afgelopen jaren is die voorkeur verschoven naar familiezorg. Het is onbekend welk type zorg het best is voor deze groep kinderen. Familiezorg heeft in deze review een brede definitie, namelijk: de zorg voor kinderen door familieleden, leden van een stam of clan (voor de Nederlandse situatie minder relevant), peetouders, stiefouders of andere volwassenen die een familieband met het kind hebben. De auteurs vergeleken familiezorg met de klassieke pleegzorg door pleegouders of -gezinnen zonder familieband met het kind. Ze keken naar verschillen in gedragsproblemen, aanpassingsproblemen, psychiatrische aandoeningen, welbevinden, aantal en lengte van de plaatsingen, kans op terugkeer in het ouderlijk gezin, schoolprestaties en hernieuwde misbruik of mishandeling. Ze presenteerden de gevonden verschillen in statistische significantie. Voor de meeste van de onderzochte items is er een verschil in het voordeel van familiezorg. Het blijft echter onduidelijk of die verschillen ook klinisch relevant zijn omdat bij de meeste uitkomstmaten geen omvang is weergegeven. Baselinemetingen van gedrags-, leer- en psychologische problemen ontbreken in vrijwel alle onderzoeken. Verder blijft onduidelijk of de twee groepen wel vergelijkbaar zijn omdat pleegouders en familiepleegouders verschillend neigen te rapporteren over voorkomende problemen (pleegouders zouden wat objectiever kunnen zijn). Het ligt evenmin voor de hand dat onderzoekers in vervolgonderzoeken kunnen kiezen voor echte randomisatie. Niet het lot moet immers de plaatsing van een kind bepalen, maar gespecialiseerde instanties/medewerkers die de voor- en nadelen zorgvuldig afwegen. Dit maakt het onderzoeksgebied bijzonder lastig en dit type onderzoek zal dan ook niet snel leiden tot hard wetenschappelijk bewijs voor familiezorg of voor pleegzorg. Hoewel huisartsen geen beslissende invloed hebben op een uithuisplaatsing van mishandelde of verwaarloosde kinderen, geeft deze review stof tot nadenken. Als verwaarlozing of mishandeling aan het licht komt, zou een huisarts mee kunnen inventariseren of er mogelijkheden zijn om kinderen bij familie onder te brengen. Huisartsen worden bijna altijd geraadpleegd door het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling en zij kennen vaak ook andere familieleden. In die zin kunnen huisartsen wel invloed uitoefenen. Dit aspect maakt nog geen onderdeel uit van het NHG-Standpunt Huisartsenzorg en jeugd.