Colonoscopie bij verdenking colorectaal carcinoom

Een combinatie van drie factoren kan waardevol zijn voor de huisarts bij het adequater herkennen van patiënten met een hoog risico op colorectaal carcinoom en het vervolgens verwijzen voor diagnostische colonoscopie. Dit zijn: leeftijd boven de 50, aanwezigheid van hypertensie en de afwezigheid van eerdere consulten voor buikpijn. Verder onderzoek waarmee strategieën worden ontwikkeld voor effectiever verwijzen zijn hard nodig omdat daarmee vertraging in diagnosestelling kan worden voorkomen en overbodige verwijzingen kunnen worden verminderd.

De gemiddelde huisarts in Nederland ziet maar één of twee nieuwe gevallen van colorectaal carcinoom per jaar. Het vlot herkennen van patiënten die verwezen moeten worden voor een colonscopie omdat ze een hoog risico lopen is een uitdaging voor de huisarts. Dit komt omdat de bekende alarmsymptomen, zoals een veranderd ontlastingspatroon en rectaal bloedverlies, ook veel gezien worden bij onschuldige aandoeningen.

Koning et al. van het LUMC Leiden/Julius Centrum Utrecht onderzochten in een grote anonieme database met HIS-gegevens hoe vaak huisartsen een colonoscopie aanvroegen en wat de uitkomst daarvan was. Zij relateerden dit aan symptomen die bij deze patiënten geregistreerd waren in het HIS in de periode voorafgaand aan de colonoscopie.

Twee procent (2787/140.000) van de patiënten tussen 30 en 85 in de database kreeg een colonoscopie tussen 1 januari 2007 en 31 december 2011. Bij 57 patiënten (2%) werd vervolgens een colorectaal carcinoom gevonden. Analyse van de consulten in het jaar voorafgaand aan de colonoscopie liet zien dat de combinatie van drie factoren (leeftijd > 50, hypertensie en geen consult voor buikpijn in het afgelopen jaar) geassocieerd was met een hoger risico op colorectaal carcinoom (area under the curve 0,65).

Ondanks de beperkingen van onderzoek met HIS-gegevens, zoals persoonlijke keuzes van de huisarts in het registreren van het ‘belangrijkste’ symptoom waarmee een patiënt komt, is dit een voorbeeld van innovatief onderzoek waarbij optimaal gebruik wordt gemaakt van bestaande gegevens. 

Koning NR, et al. Identification of patients at risk for colorectal cancer in primary care: an explorative study with routine healthcare data. Eur J Gastroenterol Hepatol 2015;27:1443-8.