ECG’s beoordelen én begrijpen

Een aanrader voor huisartsen die ervaring hebben met ECG’s en hart- en vaatziekten.

Het leerboek bestaat uit vier onderdelen: indicatie en kwaliteit van ECG-beoordeling, basale elektrocardiografie, systematische beoordeling volgens ECG 10⁺-methode en een appendix met begrippen en afkortingen. Het oefenboek bevat 31 casus: van alledag en ook zeldzamere. De hoofdstukken zijn rijk geïllustreerd, fraai vormgegeven en hebben een duidelijke uitleg. Er is plaats voor verdieping en extra stof. Ook komen de gevolgen voor de kliniek uitgebreid aan bod.

De auteurs betogen dat het ECG geen ‘magisch diagnosticum’ is en geven een duidelijke argumentatie voor de indicatie van het ECG in de eerste lijn: bij ritme- of geleidingsstoornissen, stabiele angina pectoris, maar niet bij sportkeuringen of bij acuut coronair syndroom.

Alle onderdelen van het ECG worden systematisch besproken. Er is aandacht voor zowel veelvoorkomende aandoeningen als voor aandoeningen die minder in de aandacht staan, zoals verlengde QT-tijd. De casus in het oefenboek komen uit de huisartsenpraktijk, SEH en HAP. De ECG’s worden voorafgegaan door de klinische setting en eindigen altijd in een advies voor beleid. De auteurs schuwen de lastiger te beoordelen ECG’s niet: het is smullen geblazen!

Bij dit opus magnum zijn ook enkele bedenkingen: waarom komt in de ECG 10⁺- verslaglegging het hoofdstukje ‘ritme en geleiding’ pas op de tiende plaats en niet, zoals gebruikelijk en overzichtelijker is, in het begin voor of na de hartfrequentie? De uitputtende checklist met de vele invulhokjes schrikt af en doet wat bureaucratisch aan. Het uitdrukken van de tijd van de verschillende ECG-onderdelen in millimeters in plaats van seconden, is verwarrend. De berekening van de elektrische hartas is ingewikkeld en niet altijd correct. En de ECG’s zijn aan de kleine kant afgedrukt, zodat de afzonderlijke millimeters moeilijk te onderscheiden zijn.

Ondanks de lijvigheid is het boek voor gevorderden een aanrader en een welkome aanwinst voor de toch al schaarse ECG-literatuur voor niet-cardiologen.

Wim van Geldrop