Dolmans et al deden een systematisch literatuuronderzoek, waarbij zij 9 onderzoeken selecteerden (1103 patiënten met een TIA, 896 patiënten met een minor stroke). Het overgrote deel van deze onderzoeken vond plaats in het Verenigd Koninkrijk, maar de auteurs selecteerden ook een onderzoek uit Noorwegen en een uit Spanje. De onderzoeken waren erg heterogeen waardoor pooling niet mogelijk was.
Uit de recentere publicaties bleek het volgende. In een onderzoek uit 2013 (n = 100) was de mediane wachtduur tussen ontstaan van klachten en hulp zoeken 2 uur, in een onderzoek uit 2014 (n = 222) was deze 3,5 uur. In het recentste onderzoek uit 2016 (n = 103) was bij 38,7% van de patiënten de delay > 1 uur en bij 27,3% zelfs meer dan 24 uur. Een eerder onderzoek uit 2008 (n = 359) liet een groot verschil zien tussen hulp zoeken tijdens kantooruren (mediane tijd 4 uur) en tijdens diensturen (24,8 uur).
Voorspellers voor een korte delay waren: de klachten herkennen als TIA, langere duur van de klachten (> 1 uur) en krachtsverlies. De univariate wijze van analyse die in de originele onderzoeken werd gebruikt, maakt het niet mogelijk om vast te stellen welke factoren onafhankelijk de patient delay voorspellen.
De auteurs staan stil bij voorzichtige evaluaties van de Nederlandse campagne ‘Mond Spraak Arm – Beroerte Alarm! die wel bijdragen aan het herkennen van een TIA, maar nog niet altijd leiden tot eerder hulp zoeken. Wellicht kunnen huisartsen en poh’s hierin een rol spelen door hun hoogrisicopatiënten voor te lichten, bijvoorbeeld met de informatie op Thuisarts.nl.
Literatuur
- Dolmans LS, et al. Patient delay in TIA: a systematic review. J Neurol 2018;July 19 [E-pub ahead of print]. https://doi.org/10.1007/s00415-018-8977-6
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
