Alle nummers
Archief tijdschrift

2019, nummer 1

Jaargang
62
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Een vraag aan u [Redactioneel]

    ‘Het aanvaarden van de verantwoordelijkheid’ zijn de eerste woorden van de oude Woudschotendefinitie die nu weer ter discussie staat. Verantwoordelijkheid voor ‘een continue, integrale en persoonlijke zorg voor de gezondheid van de zich aan hem toevertrouwde individuele mensen en gezinnen’.

  • Heert Dokterprijs 2018 naar ‘Nifedipine helpt niet bij chronische perniones’

    Het artikel ‘Nifedipine helpt niet bij chronische perniones’ van Ibo Souwer en collega’s won de Heert Dokterprijs 2018 voor het beste onderzoeksartikel van het afgelopen jaar in Huisarts en Wetenschap. Hans Uijen, lid van de selectiecommissie, reikte de Heert Dokterprijs uit aan een blije Souwer tijdens het NHG-congres in Den Haag op 9 november 2018.

  • Casuïstiekprijs 2018 naar ‘Trombofilie en anticonceptie’

    Het artikel ‘Trombofilie en anticonceptie – meer mogelijk dan gedacht’ van Joyce Nouwens en collega’s won de Casuïstiekprijs 2018 voor de beste casuïstiek van het afgelopen jaar in Huisarts en Wetenschap. Hoofdredacteur Ivo Smeele reikte de Casuïstiekprijs uit tijdens het NHG-Congres op 9 november 2018 in Den Haag.

  • Niet-medicamenteuze behandeling van chronische prostatitis

    Chronische prostatitis, ook wel chronisch bekkenpijnsyndroom (CP/CPPS) genoemd, blijkt zeer lastig te behandelen, mede door de grotendeels onbegrepen aard van de aandoening. De auteurs van een Cochrane-review onderzochten de effecten van niet-medicamenteuze interventies bij mannen met chronische prostatitis. Acupunctuur en extracorporeal shockwave therapy lijken een positief effect te hebben, al is het bewijs hiervoor matig.

  • Vaccinatie tegen humaan papillomavirussen

    Persisterende infectie met hoogrisico humaan papillomavirus (hrHPV) is geassocieerd met het ontstaan van baarmoederhalskanker. HPV-typen 16 en 18 veroorzaken wereldwijd ongeveer 70% van de ziektegevallen. Biedt HPV-vaccinatie bescherming tegen de ontwikkeling van baarmoederhalskanker? Volgens de auteurs van deze Cochrane-review zijn er zeer betrouwbare aanwijzingen dat HPV-vaccins beschermen tegen voorstadia van baarmoederhalskanker bij vrouwen die zijn gevaccineerd in de leeftijd van 15 tot 26 jaar. De bescherming werkt minder goed wanneer een deel van de bevolking al is geïnfecteerd met HPV.

  • Meer kans op perforaties bij spiraal postpartum

    Bij plaatsing van een spiraal na de bevalling is er een kleine (< 1%) kans op een baarmoederperforatie. Uitstel van plaatsing van een spiraal tot zes maanden postpartum lijkt het risico daarop te verminderen. Daarom is het advies om samen met de patiënt een afweging te maken tussen het perforatierisico en het belang van betrouwbare anticonceptie.

  • Diabeten in remissie na intensief dieet

    Een intensief afvalprogramma leidt tot remissie van diabetes mellitus type 2 bij bijna 50% van de deelnemers. Dat blijkt uit een Schots-Brits eerstelijnsonderzoek onder obese, niet-insulineafhankelijke mensen met diabetes type 2.

  • Dokter Google als poortwachter voor pijn op de borst

    Het zal u in de spreekkamer niet zijn ontgaan: de patiënt die zich over zijn (potentieel levensbedreigende) klacht eerst laat informeren door internet. Dat geldt bijvoorbeeld voor de klacht ‘pijn op de borst’, waarbij trends in online zoekopdrachten overeenkomen met trends in ziekenhuisopnames voor hart- en vaatziekten.

  • Communicatie-interventie bij patiënten met SOLK

    Huisartsen hebben een belangrijke rol in het behandelen van patiënten met SOLK. Ze vinden deze consulten echter vaak lastig en ervaren problemen in de communicatie met deze patiënten. In Nijmegen ontwikkelen onderzoekers daarom een communicatie-interventie voor huisartsen die ze kunnen toepassen in consulten met patiënten met SOLK.

  • Advance Care Planning bij dementie

    Bij patiënten met dementie kan het lastig zijn om afspraken te maken over passende zorg die aansluit bij hun wensen en behoeften (Advance Care Planning). Een recent literatuuroverzicht laat zien met welke barrières en stimulerende factoren huisartsen te maken hebben bij het voeren van ACP-gesprekken met dementerende patiënten. Aandacht voor onzekerheden en wensen op tijd bespreekbaar maken, lijken daarbij het allerbelangrijkst.

  • Patient delay bij TIA’s

    Snel handelen bij een TIA is essentieel, omdat met secundaire preventie een CVA kan worden voorkomen. Het risico op een CVA is het grootst in de eerste dagen na de TIA. Dit onderzoek laat zien dat patient delay bij een TIA veel voorkomt. Hier is winst te boeken.

  • Geen antibiotica voor volwassenen met acute rinosinusitis

    Antibiotica wordt nog vaak voorgeschreven bij acute rinosinusitis, hoewel een virus de oorzaak kan zijn en het beloop vaak spontaan en ongecompliceerd is. Een recente Cochrane-review bevestigt nogmaals dat gebruik van antibiotica bij acute rinosinusitis weinig effect heeft en niet opweegt tegen het risico op bijwerkingen.

  • Olanzapine onbekende optie bij misselijkheid in de palliatieve fase

    Olanzapine is een goed alternatief voor de behandeling van kankergerelateerde misselijkheid en braken, maar deze toepassing is niet altijd bekend. De richtlijn Misselijkheid en braken van Pallialine noemt olanzapine naast levomepromazine als alternatief voor patiënten die onvoldoende reageren op andere anti-emetica. Een recente Cochrane-review bevestigt het nut van deze aanbeveling.

  • NPH-insuline nog steeds goed

    Ook de nieuwe NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2 blijft de voorkeur geven aan NPH-insuline boven langwerkende insulineanalogen zoals insuline glargine, voornamelijk omdat de analogen twee keer zo duur zijn. Klinisch relevante voordelen, zoals minder ernstige hypoglykemieën die extra uitgaven zouden kunnen rechtvaardigen, acht de standaard onvoldoende aangetoond. In de praktijk blijken veel diabetespatiënten te worden ingesteld op insulineanalogen. Recent onderzoek dat de voorkeur van de NHG-Standaard voor NPH-insuline opnieuw onderbouwt, laat zien dat dat onterecht is.

  • Goede effecten van bariatrische chirurgie

    Bariatrische chirurgie heeft op korte termijn goede effecten op lichaamsgewicht, comorbiditeit en functioneren. Op langere termijn zijn de effecten echter nog niet zeker.

  • Voortdurende verlieservaringen voor mantelzorgers dementerenden

    Het is al langer bekend dat mantelzorgers van patiënten met dementie het moeilijk hebben. Zo hebben zij veel last van somberheid en angstklachten. Nederlandse onderzoekers probeerden er achter te komen hoe de zorg beter kan worden afgestemd op deze mantelzorgers.

Wetenschap

  • De kern van het vak (4): Huisarts en netwerk

    Huisartsen zweven niet in het luchtledige, ze zijn afhankelijk van anderen in de zorg en maatschappij. Een van de motieven om de kernwaarden te herijken is immers de veranderde maatschappij en het gewijzigde zorglandschap. Hoe werken huisartsen met elkaar en anderen samen? Moeten huisartsen nog meer samenwerken? Moeten ze dat in grote sociaal-medische teams doen? Hoe werken ze met de tweede lijn samen?

  • De kern van het vak (3): Generalisme versus specialisme

    Huisartsen hebben altijd vakinhoudelijke hobby’s gehad, maar de kern van de huisartsgeneeskunde bleef de generalistische zorg: zorg voor iedereen en in principe voor alle aandoeningen die huisartsen zelf kunnen diagnosticeren en behandelen. Veel – geprotocolleerde – zorg voor chronische ziekten is binnen het domein van de huisarts gekomen en vervolgens gedelegeerd naar praktijkondersteuners. Staat daardoor het generalisme op het spel? Worden huisartsen halve specialisten of supervisors van gespecialiseerde hulpkrachten?

  • Promotieonderzoek werpt nieuw licht op het beloop van SOLK

    Veel huisartsen ervaren moeite om van betekenis te zijn voor patiënten met somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK). Maar Nikki Claassen-van Dessel vindt deze patiëntengroep juist fascinerend en promoveerde op onderzoek naar SOLK.

  • Beschikbaarheid voor palliatieve zorg tijdens ANW-uren

    Continuïteit in de zorg voor palliatieve patiënten verhoogt de kwaliteit van de zorg. Tijdens avond-, nacht- en weekenduren (ANW-uren) verricht de huisartsenpost of de eigen huisarts de palliatieve zorg.

  • Staken preventieve cardiovasculaire medicatie bij laagrisicopatiënten

    Uit eerder onderzoek is gebleken dat ongeveer 60% van de patiënten die medicatie gebruiken voor primaire preventie van hart- en vaatziekten (HVZ), een laag berekend tienjaars-HVZ-risico heeft volgens de NHG-Standaard Cardiovasculair risicomanagement (CVRM). Strikt genomen hadden deze patiënten volgens de huidige richtlijnen niet hoeven starten met antihypertensiva en/of lipideverlagende medicatie. Ze waren bijvoorbeeld ooit gestart met medicatie na hypertensie in de zwangerschap, bij pre-operatieve hypertensie of bij hypertensie gemeten bij klachten van hoofdpijn. In de praktijk leidt dit nogal eens tot de vraag of deze medicatie inderdaad overbodig is en/of de patiënt veilig zou kunnen stoppen. Hoewel veel artsen zich ervan bewust zijn dat medicatiegebruik bij laagrisicopatiënten geen meerwaarde heeft, weerhouden angst voor de negatieve effecten van het staken en het gebrek aan wetenschappelijke onderbouwing hen ervan om een stoppoging te ondernemen.

  • Terug in de eerste lijn: medicatie na ziekenhuisopname

    Ziekenhuizen verlenen steeds complexere zorg terwijl de ligduur zo kort mogelijk wordt gehouden. Patiënten zijn vaak slecht voorbereid op hun ontslag. Ze hebben moeite met een nieuw of aangepast geneesmiddelenregime en weten niet bij wie ze terechtkunnen voor begeleiding. Medicatiewijzigingen worden door het ziekenhuis vaak onvolledig en matig gedocumenteerd overgedragen aan de eerstelijns zorgverleners. Dit verhoogt het risico op geneesmiddelgerelateerde problemen aanzienlijk. Met een gestructureerde en tijdige overdracht, begeleiding van de patiënt vanaf de opname tot na het ontslag en samenwerking over de muren van het ziekenhuis heen kan de continuïteit van farmaceutische zorg stap voor stap dichterbij gebracht worden.

  • Rectale chlamydia bij vrouwen onbekend en onbehandeld

    Chlamydia-infecties verlopen vaak symptoomloos en zijn voor de huisarts lastig op te sporen. Bovendien keren ze vaak terug na een behandeling. Bij vrouwen met een genitale chlamydia-infectie wordt vaak ook rectale chlamydia gevonden zonder dat de anamnese daartoe aanleiding geeft. Herbesmetting van de vagina vanuit een onvoldoende behandelde rectale infectie is een plausibele verklaring, maar huisartsen aarzelen vrouwen te vragen naar anale seks en doen weinig rectale tests. Een zevendaagse kuur doxycycline is effectiever tegen rectale chlamydia dan de standaard therapie, eenmalig azitromycine. Nog effectiever, maar veel duurder, is standaard testen van vrouwen met genitale chlamydia op rectale chlamydia.

Praktijk

  • Ecg-casus ‘Dyspnoe d’effort’

    De huisarts wil weten waarom de patiënt een snelle pols heeft en maakt het volgende ecg.   Beschrijf het ecg systematisch volgens ecg 10+. Hoe luidt uw diagnose en welk beleid stelt u voor?

  • Kennistoets: Staken preventieve cardiovasculaire medicatie bij laagrisicopatiënten

    Toets uw kennis.

  • Medicatiebeoordeling bij verstandelijke beperking

    Polyfarmacie, langdurig gebruik van vijf of meer medicijnen tegelijk, komt veel voor bij mensen met een verstandelijke beperking. Polyfarmacie kan bij hen al op relatief jonge leeftijd tot problemen leiden. Huisartsen komen echter zelden toe aan een systematische medicatiebeoordeling voor deze patiëntengroep. Een pilotproject in Zuidwest-Nederland waarin huisartsen, apothekers en artsen voor verstandelijk gehandicapten (AVG) gezamenlijk de multidisciplinare STRIP-methodiek toepasten, bracht de opbrengsten en de knelpunten in kaart.

Richtlijn

  • Goede hygiëne volstaat meestal bij balanitis

    In de herziene NHG-Behandelrichtlijn Infectieuze balanitis vanaf 12 jaar gaat het niet alleen om het beleid bij candida-balanitis, maar ook om het beleid bij (an)aerobe balanitis. Vaak volstaat het geven van adviezen over goede hygiëne van glans en voorhuid.

  • Herziening NHG-Behandelrichtlijn Bursitis olecrani

    Een bursitis olecrani kenmerkt zich door een eenzijdige zwelling van de achterzijde van de elleboog. De oorzaak is veelal irritatie, eenmalig of langdurig, waarbij de wand van de bursa beschadigt en/of een bloeding ontstaat met als gevolg een aseptische ontsteking (niet-infectieuze bursitis). Als complicatie kan een infectie optreden, meestal door stafylokokken of streptokokken (infectieuze bursitis).

NHG Forum

  • Interview met Heert Dokter: ‘Menselijke aspect is nu geïntegreerd’

    In deze rubriek portretteren we bijzondere huisartsen. Dit keer spreken we een man die gerust een begrip genoemd mag worden: Heert Dokter, naamgever van een prijs voor wetenschappelijk onderzoek, voormalig NHG-voorzitter en pionier in de arts-patiëntrelatie.

  • Column Rob Dijkstra: Netwerkorganisatie

    Plannen maken voor een nieuw jaar begint niet onder de kerstboom. Vorig voorjaar begonnen we met ontwikkelingen in de huisartsenzorg analyseren, ook van de organisaties waarmee we te maken hebben.

  • Uitgelichte post HAweb: Blijven autorijden bij beginnende dementie

    Huisarts Joris van Driel vraagt op het HAweb Ledenforum om een ‘sublieme tip' om een beginnend dementerende oud-vrachtwagenchauffeur te laten stoppen met autorijden.

  • ICT moet doen wat huisarts wil en verwacht

    Huisartsen liepen in de zorgsector altijd voorop met ICT, zeker vergeleken met ziekenhuizen. Maar achteroverleunen kan niet met ICT. Dus helpt het NHG huisartsen met het NHG-Programma Informatisering Huisartsenzorg. Veel speelt zich achter de schermen af, zoals overleg en afstemming met andere partijen.