Marike Ooms werkte een aantal jaar als arts op Lesbos: "Grenzen kunnen van levensbelang zijn. Als Nederlander zijn we ons daar meestal niet van bewust."
Marike Ooms: "Een paar jaar geleden werkte ik als arts op Lesbos. Uren, avonden, nachtenlang staarde ik naar de grens van Turkije en Griekenland. Kijkend of er mensen in een bootje stapten, hopend dat de Turkse kustwacht het bootje niet zou zien om ze tegen te houden. En als ze over de helft waren konden we de eigen reddingsboten alarmeren, zodat zij de mensen konden vergezellen naar de kust van Lesbos.
Eén keer zagen we twee boten aankomen, de mensen op het ene bootje konden nog voorkomen dat ze gepakt werden, het andere bootje werd omcirkeld door de kustwacht. Zij moesten het later nog eens proberen. Een andere keer zagen we een boot verdwijnen: weg, waarheen? De volgende dag hoorden we dat er aan de Turkse kant een boot was gezonken. De mensen die de overkant wel haalden werden uit de bootjes geholpen en we bekeken van gepaste afstand of iemand medische hulp nodig had. We gaven ze daarna de medische zorg die we konden geven en ze konden na een paar dagen verder Europa doortrekken. Twee weken na mijn vertrek uit Lesbos kwam de Turkijedeal, de grenzen van Europa werden gesloten. Niemand mocht nog hoop hebben op een toekomst in Europa.
Het jaar erop ging ik terug naar Lesbos. Er kwamen weinig boten meer aan, maar er waren patiënten genoeg. Ze zaten min of meer opgesloten op het eiland Lesbos, in kamp Moria, zonder een kans om nog verder een grens over te trekken.
In Nederland werk ik onder andere in Ter Apel en in Hoogeveen in het asielzoekerscentrum. Dan leer je hoe belangrijk grenzen, paspoorten en nationaliteiten zijn. Nu weet ik dat er mensen zijn zonder nationaliteit. Zij zijn geboren in bijvoorbeeld Syrië, hun ouders zijn gevlucht uit Palestina waardoor de kinderen in Syrië geen nationaliteit kregen. Zelfs de generatie daarna krijgt geen nationaliteit. Een groot probleem was het niet, ze konden in Syrië leven als ‘gewone’ burgers, maar het land verlaten was niet toegestaan. Nu zijn ze gevlucht, zonder papieren, zonder duidelijke afkomst.
Andere bewoners van het asielzoekerscentrum weten dat ze snel Nederland uitgezet zullen worden, omdat ze al in een ander Europees land asiel hebben aangevraagd. Ze weten dat ze in dat andere Europese land geen onderwijs krijgen en geen toegang tot goede zorg of huisvesting. Dat maakt met deze regelgeving niet uit. Had je maar niet op die andere plek de grens van Europa moeten oversteken.
Als ik een patiënt zie op het asielzoekerscentrum, wil ik weten waar hij vandaan komt, waar hij de afgelopen maanden of jaren is geweest en wanneer hij Europa binnengekomen is. Dan kan ik een inschatting maken hoe zijn leven eruitgezien heeft in de afgelopen tijd. Het geeft informatie over de zorg die wel of niet gegeven is. En of ik rekening moet houden met bepaalde infectieziekten.
Grenzen kunnen van levensbelang zijn. Als Nederlander zijn we ons daar meestal niet van bewust."
Marike Ooms, huisarts in een AZC
Stichting Bootvluchteling
Anja van Kempen werkte in januari 2020 twee weken voor Stichting Bootvluchteling ‘over de grens’ in Moria op Lesbos, het grootste vluchtelingenkamp van Europa. Gebouwd voor 3000 mensen, bevolkt door 20.000 ontheemde kinderen, mannen en vrouwen.
Anja van Kempen: "Alles in Moria is over de grens: mensonwaardig, indrukwekkend, ontroerend, machteloos en toch voel je je als huisarts heel nuttig en past het werken daar bij je competenties. Mensen hebben een vraag, een zorg of een lichamelijke klacht. Ze zijn verdrietig, ontredderd, vergeten… Een team van vrijwillige dokters beantwoordt tweehonderd, veelal huisartsgeneeskundige vragen per dag. De grote traumatologie die elke avond binnenkomt gaat over je grens: mesverwondingen, koolmonoxidevergiftiging, automutilatie. Maar daar voel je de hechtheid en grenzen van je teamleden, die anders zijn dan de jouwe.
Moria zou niet mogen bestaan, maar met het gegeven dat daar 20.000 mensen ‘opgesloten’ zitten over hun grens, is voor mij Moria het beeld dat over mijn grens gaat, en onder mijn huid zit.
Groot respect voor Stichting Bootvluchteling!
Huisartsen, meld je aan! Kijk over de grens en wordt een bijzondere ervaring rijker."
Anja van Kempen, huisarts in Overijssel
Respect voor organisaties en medewerkers
Anke Steerneman werkte eind 2015/begin 2016 twee weken als (huis)arts voor de Stichting Bootvluchteling: "Zoals bekend kwamen er op dat moment vele vluchtelingen uit Syrië, Irak, Iran, Pakistan en andere landen naar de Griekse eilanden. Met de ‘hulp’ van smokkelaars kwamen ze op wankele bootjes via Turkije naar onder andere Lesbos. De tocht over land en het laatste stuk over zee was gevaarlijk, vooral onder slechte weersomstandigheden.
Stichting Bootvluchteling had toen twee teams werkzaam: een algemeen vrijwilligersteam dat 24 uur per dag langs de kust boten probeerde te spotten. Daarna probeerden ze op tijd bij de boot te zijn om mensen te helpen met een veilige aankomst. Er was ook een medisch team dat bij de aankomst van boten de vluchtelingen medisch kon opvangen. Dit team had een medische post in het kamp van de International Rescue Committee. Ook hielp het team op de medische post van kamp Moria en Light House.
Het weer was in de twee weken dat ik er was erg slecht. Het was ijzig koud, het waaide flink, soms sneeuwde het zelfs. Als gevolg daarvan kwamen er relatief weinig vluchtelingen aan. Tijdens onze daarom vaak rustige diensten probeerden we ons nuttig te maken met het verzamelen van afval op de stranden.
Ik vond het een zeer nuttige ervaring. Het was overduidelijk dat de tocht naar Lesbos gevaarlijk, zwaar en uitputtend was. Het gedrag van de mensensmokkelaars was schokkend. De inkijk in de wereld van de niet-gouvernementele organisaties vond ik interessant. Het samenwerken met vele bevlogen jonge en oudere artsen, verpleegkundigen, verloskundigen en andere vrijwilligers was verrijkend. De ervaring helpt me bij de zorg voor de vluchtelingen die als statushouder patiënt in onze praktijk zijn.
Ik nam na twee weken afscheid en kon de problematiek grotendeels achter me laten. Wat blijft is het respect voor de organisaties en medewerkers die doorgaan met hun goede werk."
Anke Steerneman, huisarts in Gelderland
Meer 'Over de grens'
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
