Alle nummers
Archief tijdschrift

2020, nummer 7

Jaargang
63
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Een grens is eigenlijk een wens… [Redactioneel]

    Hoe hadden we een jaar geleden, toen we begonnen met de eerste brainstorm voor dit themanummer, kunnen bedenken welke lading het woord grens zou krijgen in 2020? Dat onze landsgrenzen vrijwel zouden sluiten. Dat we niet meer zomaar in auto of vliegtuig konden stappen voor een vakantie of een congres. Dat de grens tussen eerste en tweede lijn door deze pandemie vervaagt. Dat we in de praktijk enerzijds scherpe grenzen trekken en anderzijds grenzen verleggen door geen handen te schudden, handschoenen en doktersjas te gebruiken bij lichamelijk onderzoek en patiënten telefonisch of via de webcam te helpen die we eerder absoluut hadden willen zien. Dat de stress ons soms ook confronteert met onze eigen menselijke grenzen.

  • Middelenmisbruik bij collega’s op de radar

    Middelenmisbruik bij artsen blijft vaak lange tijd verborgen en er is een drempel om dit te bespreken met een collega. Uit Nederlands onderzoek blijkt dat 29% van de artsen weleens een vermoeden had over middelengebruik bij een collega. Slechts tweederde van deze artsen ondernam hierop echter actie.

  • Internationale samenwerking tussen huisartsen in opleiding

    De manier waarop Europese landen te werk gaan in de bestrijding van de COVID-19-pandemie brengt verschillen in visie op zorg aan het licht. Goed om in deze periode stil te staan bij de waarde van internationale samenwerking.

  • Kernwaarden huisartsenzorg volgens Europese huisartsen in opleiding

    Met de herijking van de kernwaarden huisartsenzorg in 2019 is er een duidelijke richting gegeven aan de toekomst van de huisartsgeneeskunde in Nederland. Wij vroegen ons af welke kernwaarden er leven bij huisartsen in andere landen in Europa. En vooral, wat denken toekomstige generaties huisartsen in deze landen? In januari 2020 bezochten 22 buitenlandse huisartsen-in-opleiding ons land om kennis te maken met de Nederlandse huisartsenzorg. Wij stelden hen de vraag: In your opinion, what are the four core principles (values) of general practice?

  • Denk aan vaccineren bij een afweerstoornis

    Het aantal patiënten met een verworven afweerstoornis neemt toe. Infectiepreventie door vaccinatie is voor hen van extra belang. Toch is de vaccinatiegraad binnen deze groep laag. Een Nederlands overzichtsartikel bespreekt de verschillende aspecten van vaccinatie bij deze patiënten. Huisartsen kunnen wellicht een rol spelen door bij hen ook alert te zijn op de vaccinatiestatus.

  • Seksuele gezondheidszorg voor Europese jongeren kan beter

    De Europese Unie wil van iedereen het recht waarborgen op een goede reproductieve en seksuele gezondheid, maar de rechten en toegang tot deze zorg voor adolescenten zijn in veel landen verre van optimaal. Dat blijkt uit een onderzoek in 34 Europese landen.

Wetenschap

  • Kernwaarden van Nederlandse huisartsen in internationaal perspectief

    Als huisarts doen we ons best om de kernwaarden van de huisartsenzorg in de praktijk te brengen. Vergeleken met andere landen doen we dat goed. Dat blijkt uit een analyse van een grootscheeps internationaal onderzoek onder huisartsen en hun patiënten.

  • Vluchtelingen met psychische klachten

    Met het toegenomen aantal vluchtelingen in Nederland is de kans groter dat huisartsen te maken krijgen met specifieke vluchtelingenproblematiek. Psychische problemen uiten zich bij hen vaker in allerlei afzonderlijke klachten en zijn niet gemakkelijk onder een afgebakende diagnose te scharen. Dan is het beter om de behandeling op de afzonderlijke symptomen te richten en in te gaan op achterliggende, existentiële problemen. Een op kracht gerichte psychosociale benadering verdient de voorkeur boven een klachtgerichte medische aanpak.

  • Het ecg: waar ligt de grens voor de huisarts?

    Huisartsen maken veel gebruik van ecg’s en interpreteren deze redelijk adequaat. Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie en m-health gaan snel, ook in de huisartsenpraktijk. Maar de waarde ervan is sterk afhankelijk van de context.

  • ‘Frisse’ berglucht toch niet altijd gezond?

    Eerdere onderzoeken naar de relatie tussen hoogte en COPD trokken tegenstrijdige conclusies. Een van de belangrijkste risicofactoren voor COPD wereldwijd namen ze daarbij echter vrijwel niet mee: fijnstof binnenshuis. Daarom vergeleken wij fijnstofconcentraties en COPD-prevalentie binnenshuis tussen hooglanden en laaglanden in Kirgistan. Zowel fijnstof als COPD kwam alarmerend veel voor in de hooglanden. Maar ook in onze lage landen kunnen de fijnstofconcentraties binnenshuis oplopen tot ver boven de aanbevolen waarden, bijvoorbeeld tijdens het koken en openhaardgebruik.

  • Werktevredenheid van Europese huisartsen

    Voor veel Europese geneeskundestudenten is het huisartsenvak maar weinig aantrekkelijk. De verdiensten zijn matig vergeleken met die van specialisten, de psychische belasting is groot en de verhouding tussen werk en privé is maar al te vaak scheef. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat meer studenten voor de huisartsgeneeskunde kiezen? Wij onderzochten welke positieve factoren de werktevredenheid van Europese huisartsen vergroten. Ze blijken behoefte te hebben aan vrijheid in het kiezen van een gepaste werkomgeving en aan inspraak bij het organiseren van hun praktijk. Ze willen een toegankelijke beroepsopleiding, en mogelijkheden om specifieke huisartsgeneeskundige vaardigheden en een respectvolle arts-patiëntrelatie te ontwikkelen.

  • De dokter gevloerd

    Stress is onverbrekelijk verbonden met het vak, maar huisartsen werken tegenwoordig wel onder hoogspanning en het aantal burn-outs neemt toe. Dat huisartsen gemotiveerd, gezond, vakbekwaam en productief blijven is hun eigen verantwoordelijkheid, maar ook die van de organisatie waarbinnen ze werken. Tijdig onderkennen van de eerste symptomen en een veilig werkklimaat verkleinen de kans op burn-out.

  • Medische zorg in vluchtelingenkamp Moria

    In vluchtelingenkamp Moria op het Griekse eiland Lesbos woonden in november 2019 meer dan 14.000 vluchtelingen onder erbarmelijke omstandigheden. Stichting Bootvluchteling levert sinds 2016 acute medische zorg aan de bewoners. De prevalentie van infecties is onveranderd hoog en die van psychische problemen is sterk gestegen. Huisartsen in Nederland kunnen hier rekening mee houden bij de zorg aan vluchtelingen in hun praktijk.

  • Digitale teleconsultatie voor drie aandoeningen

    Onnodige verwijzingen naar de tweede lijn veroorzaken vermijdbare zorgkosten. Het is dus van belang verwijsprocedures te optimaliseren. Wij ontwikkelden en implementeerden een webgebaseerde teleconsultatiedienst voor lumbosacraal radiculair syndroom, knieklachten en schildklierfunctiestoornis. De teleconsultatiedienst kan het aantal onnodige fysieke verwijzingen naar de tweede lijn en daarmee ook de zorgkosten terugdringen.

  • Palliatieve geneeskunde in sub-Sahara Afrika

    Palliatieve zorg behoort in Nederland tot de kerntaken van de huisarts, maar staat elders nog in de kinderschoenen. Ook in landen met een laag inkomen groeit de behoefte echter door de snelle stijging van niet-overdraagbare ziekten, zoals kanker. Knelpunten bij de implementatie van een palliatief zorgsysteem zijn instabiel overheidsbeleid, traditioneel geneeskundeonderwijs en slechte beschikbaarheid van pijnmedicatie.

  • Leer transmuraal samenwerken, ook in de opleiding!

    Terwijl de noodzaak voor transmurale samenwerking groeit, zijn de eerste en de tweede lijn nog te veel twee gescheiden werelden, ook in de opleiding. De Federatie Medisch Specialisten en de huisartsopleidingen willen werk maken van interprofessioneel en transmuraal opleiden. Het is de hoogste tijd!

  • De seksuele moraal van de huisarts: l’histoire se répète

    De bezwaren die huisartsen hebben tegen de abortuspil en PrEP zijn niet heel anders dan die tegen de anticonceptiepil en abortus in de jaren zestig en zeventig. Ze zijn niet evidencebased, maar vooral emotioneel gekleurd. In de spreekkamer hoort niet de seksuele moraal van de huisarts, maar diens professionele houding de doorslag te geven.

Praktijk

  • Werken in vluchtelingenkamp Moria op Lesbos

    Moria op Lesbos is het grootste vluchtelingenkamp van Europa. Huisartsen Anja van Kempen, Marike Ooms en Anke Steerneman werkten daar. “Alles in Moria is over de grens”, schrijft Anja. “Mensonwaardig, indrukwekkend, ontroerend, machteloosheid en toch voel je je als huisarts heel nuttig en past het werken daar bij je competenties.” Marike werkte ook op Lesbos en daarnaast in een asielzoekerscentrum. “Dan leer je hoe belangrijk grenzen, paspoorten en nationaliteiten zijn. Grenzen kunnen van levensbelang zijn. Als Nederlander zijn we ons daar meestal niet van bewust.”

  • Over de grens in beeld

    De oproep in H&W om foto’s en bijdragen aan te leveren rondom het thema ‘Over de grens’ leverde zeer divers materiaal op. Het thema raakt aan veel facetten van het huisartsenvak, zo blijkt. Aan landsgrenzen, vakgrenzen, persoonlijke grenzen en migratiegrenzen. Daarbovenop kwam nog de uitbraak van COVID-19, waardoor het woord ‘grens’ een heel andere lading kreeg.

  • Over de grens werken in je ‘eigen’ land [Column]

    Barbara Wauben-Czekalska, van oorsprong Pools, werkt als huisarts onder andere in een asielzoekerscentrum. Voor H&W beschrijft ze hoe ze in haar dagelijkse werkzaamheden te maken krijgt met het thema 'Over de grens'.

  • Een verstandelijke beperking [kennistoets]

    Toets uw kennis.

  • Over de grenzen van het reizigersadvies

    Patiënten met reisplannen beginnen hun reis geregeld in uw spreekkamer. Ze vragen u om advies over de gezondheidsrisico’s in het buitenland en hoe ze die kunnen voorkomen. Kunt u dat reizigersadvies zelf geven? Waar moet u dan aan denken? En wanneer is het wettelijk vereist of medisch gezien raadzaam om te verwijzen naar een reizigersvaccinatiebureau of een geregistreerd reizigersgeneeskundig (huis)arts?

  • Ierland: trager verwijsmodel en grotere claimcultuur

    “Het stond voor mij al heel vroeg vast dat ik arts wilde worden en in het buitenland wilde werken”, zegt Ype Smit. Na jaren ervaring in Tanzania koos hij voor een bestaan in Ierland. Daar geniet hij van de samenwerking, diversiteit en Ierse humor. Maar hij moest ook wennen aan de Ierse claimcultuur. “Samen met het slecht functionerende gezondheidszorgsysteem en het trage verwijsmodel legt dit een grote druk op mij als huisarts.”

  • Curaçao: meer balans, maar ook verbeterpunten

    Een zucht naar avontuur en nieuwsgierigheid naar een andere cultuur hebben Toine van der Nooij doen besluiten om op Curaçao te gaan werken. Ze geniet daar van de tijd en aandacht voor de mens achter het probleem, waardoor ze minder druk ervaart en betere diagnoses stelt. Tegelijkertijd is Toine de voordelen van een aantal Nederlandse waarden gaan inzien, zoals samenwerking, het nemen van verantwoordelijkheid en het werken volgens richtlijnen.

  • Zwitserland: afstandelijker, maar laagdrempelig en meer tijd

    Na vijf jaar als waarnemend huisarts gewerkt te hebben, was Chantal Tromp toe aan verandering. Het praktijkhouderschap lag voor de hand. Toen bleek dat er in Zwitserland een tekort aan huisartsen was. Chantal had altijd al de wens om in de bergen te wonen, dus zette ze samen met haar gezin de stap. “Het is fijn dat er in Zwitserland tijd is voor de patiënt. Dat heeft mijn plezier in de spreekkamer een enorme boost gegeven.”

  • Nieuw-Zeeland: wolliger en solidair

    Na eerdere ervaringen in West-Afrika en Caribisch Nederland verkoos Gina Boorsma een leven aan de andere kant van de wereld, in Nieuw-Zeeland. “Het leuke van werken in een andere cultuur is dat je je moet aanpassen. Zo zijn Nieuw-Zeelanders minder uitgesproken en minder direct dan ik had verwacht. Die wollige communicatie is echt anders dan het ‘recht voor zijn raap’ in Nederland.” Daarentegen zorgt de verplichte ongevallenverzekering voor een werkbaar en betaalbaar solidair systeem.

  • Verstandelijke beperking: handicap voor de huisarts?

    Ongeveer 1% van de Nederlanders heeft een verstandelijke beperking en vrijwel iedere huisarts ziet in de praktijk een aantal patiënten uit deze kwetsbare groep. De communicatie met deze patiënten moet worden aangepast aan het ontwikkelingsniveau, dat per patiënt kan verschillen. Ook kennis van het zorgnetwerk rondom de patiënt is van belang, zodat dit kan worden ingezet bij heteroanamnese en begeleiding. En bij de diagnostiek en behandeling helpt het op de hoogte te zijn van veelvoorkomende medische problematiek bij deze groep. Voor de bijkomende medische, psychische en sociale problemen die patiënten met een verstandelijke beperking vaak hebben, kan worden verwezen naar een arts voor verstandelijk gehandicapten (AVG).

  • Seksueel misbruik herkennen bij minderjarigen

    Veel huisartsen die geconfronteerd worden met (een vermoeden van) seksueel misbruik voelen zich vaak machteloos en onvoldoende handelingsbekwaam. De kans dat u te maken krijgt met kinderen bij wie sprake is van seksueel misbruik is echter groot. Daarom gaan we in op enkele achtergronden van seksueel misbruik, op welke belangrijke signalen van misbruik en gevolgen u kunt letten en hoe u kinderen en hun ouders kunt helpen.

  • Reizen in de zwangerschap

    Voor de coronapandemie werd er wereldwijd steeds meer gereisd, ook door zwangere vrouwen. Aanstaande ouders gaan nog even samen op vakantie, of reizen voor werk of familiebezoek. Huisartsen krijgen hier geregeld vragen over, bijvoorbeeld of zwangere vrouwen mogen vliegen, of ze naar de (sub)tropen mogen en of ze reisvaccinaties mogen hebben.

  • Internationale intervisie via Skype werkt goed

    Ook huisartsen die, al dan niet tijdelijk, in het buitenland werken hebben behoefte aan reflectie met collega’s én willen meestal hun Nederlandse registratie behouden. Dit betekent dat er intervisie moet worden geregeld en dat is in het buitenland vaak niet gebruikelijk. In 2019 zijn er drie internationale groepen gestart die intervisie organiseren via Skype. Dat werkt goed.

  • Aquatische dermatologie

    Wanneer mensen in contact komen met hydroïdpoliepen en kwallen kunnen ze lokale toxische huidreacties krijgen, zoals roodheid, papels, vesikels, urticaria en oedeem. Ook systemische symptomen zijn mogelijk, zoals algehele malaise, misselijkheid en soms zelfs anafylactische shock. Bijzonder is dat een in regressie gegaan huidbeeld weken tot maanden na het eerste contact soms plots weer kan opvlammen, zelfs tot buiten het aanrakingsgebied. Hoewel u patiënten met dit soort problemen niet dagelijks zult zien, neemt de kans daarop wel toe doordat mensen vaker verre reizen maken en watersporten beoefenen.

NHG Forum