Rob Hermanussen

In 2022 beleefde Nederland een korte uitbraak van het mpoxvirus, voornamelijk onder mannen die seks hebben met mannen. De klachten waren meestal mild, met vooral orale en anogenitale huidafwijkingen of, minder vaak, algemene huiduitslag. Maar mpox kan soms tot ernstige klachten leiden. Het mpoxvirus is in Nederland slechts sporadisch aanwezig, maar het is in andere landen nog niet verdwenen. Surveillance blijft dus belangrijk. Een brede aanpak door GGD en huisartsen – met voorlichting, snelle diagnostiek, isolatie en vaccinatie – kunnen het virus snel terugdringen.

Syfilis is een klassieke, maar zeldzame soa die goed te behandelen is met penicilline. De diagnose wordt in Nederland ongeveer duizend keer per jaar gesteld, vooral in centra voor seksuele gezondheid en vooral bij mannen die seks hebben met mannen. Er zijn drie klinische stadia. In stadium 1 is er een pijnloos ulcus in de genitaalstreek [figuur1], anus of mond, vaak met lymfeklierzwelling. Stadium 2 wordt vaak gekenmerkt door niet-jeukend exantheem, condylomata lata, koorts en spierpijn. In stadium 3 tast de ziekte organen aan zoals centraal zenuwstelsel, hart en bloedvaten. De diagnostiek bestaat primair uit bloedonderzoek; een vermoede syfilis is een indicatie voor onderzoek naar andere soa, met name hiv.