Handboek longziekten

Dit handboek is geschreven door specialisten op het gebied van de luchtwegen die allen zijn verbonden aan de medische faculteit van Antwerpen. De schrijvers vinden dat er ondanks alle beschikbare informatie op internet en alle richtlijnen in het onderwijs behoefte is aan degelijke handboeken. Het boek begint met een aantal hoofdstukken over de anatomie, fysiologie en pathofysiologie van de luchtwegen, spirometrie in de huisartsenpraktijk en klinische semiologie en radiologie. Daarna volgen klinische hoofdstukken variërend van slaapapneusyndroom, COPD, astma, bovenste- en ondersteluchtweginfecties, tuberculose, longcarcinoom, diffuse parenchymateuze longziekten, pleura afwijkingen, longtransplantatie, longembolie. Er is ook een speciaal hoofdstuk over stoppen met roken. Het boek eindigt met een aantal casussen. Een cd met de complete tekst van het boek is bijgeleverd. Het boek is vlot geschreven maar doet ouderwets aan omdat de praktijk slechts vanuit de ziektebeelden is beschreven en niet met casuïstiek, zoals op de meeste Nederlandse universiteiten gebeurt. Een patiënt komt immers niet met een Coxiella burnetti infectie, maar met luchtwegklachten. Waarom dan niet uitgaan van die klachten? Een pas verschenen handboek uit de VS houdt zich wat dit betreft meer aan de vigerende opvattingen over onderwijs.1 Ik vond het vreemd dat er geen enkele huisarts medeauteur is, terwijl er in België meerdere huisartsen gespecialiseerd zijn in het onderwerp. Het hoofdstuk spirometrie, dat speciaal voor de huisarts bedoeld is, geeft uitvoerige informatie over praktische zaken zoals kalibratie, hygiëne, goede ademhalingstechniek. Het lijkt ook zeer geschikt voor onze POH’s. De indicaties verschillen enigszins vergeleken met de nieuwe NHG-Standaard COPD. Het boek noemt met name de monitoring, iets dat de standaard niet meer aanraadt (behalve bij de rookstoppers). Een handboek is natuurlijk geen leerboek, maar dit boek diept sommige onderwerpen uit en stipt andere slechts aan. Dit maakt een wat onevenwichtige indruk. Zo is er veel aandacht voor zeldzame parenchymateuze afwijkingen, wat voor de generalist geen dagelijkse kost is. Als de generalist verdieping wil, raad ik toch het Nederlands-Belgische Leerboek der Longziekten aan. De referenties zijn niet al te uitbundig en vaak ademt het boek meer de sfeer van authority-based dan evidence-based. Geef mij maar de noten van onze NHG-Standaarden, waaruit blijkt hoe een werkgroep heeft geworsteld om tot een standpunt te komen. Ik vind het positief dat er een restrictief (antibiotica) beleid wordt geadviseerd bij acute bronchitis en bovensteluchtweginfecties. Tot voor kort behoorde België tot de koplopers wat betreft de antibiotica voorschriften. Ook de kleur van het sputum als grote verleider voor een kuurtje wordt in het boek onderuit gehaald. Bravo! Samenvattend: een handboek dat voor de student misschien wel, maar – op enkele hoofdstukken na – voor de Nederlandse huisarts niet is aan te bevelen.

Henk Thiadens