Psychiatrie belicht

Omdat huisartsen een groot deel van hun tijd besteden aan mensen met psychische problemen voorziet dit boek in een behoefte. Dat blijkt eens te meer uit het feit dat tien jaar na verschijnen nu de tweede druk het licht ziet. Het boek bevat algemene hoofdstukken over de organisatie van de geestelijke gezondheidszorg in Nederland en België, de epidemiologie van psychiatrische stoornissen, de anamnese, het gezin als eenheid van behandeling, kinder- en jeugdpsychiatrie, transculturele psychiatrie en consultatieve psychiatrie. Daarnaast zijn er hoofdstukken die specifiek een van de bekende stoornissen behandelen: depressie, angst, onverklaarde klachten, stressgerelateerde klachten, verslavingen, dementie, eetstoornissen, trauma, psychose, persoonlijkheidsstoornissen en seksuele moeilijkheden. Om recht te doen aan de verschillen in morbiditeit bij psychiaters en huisartsen, heeft de redactie ernaar gestreefd de problemen zoveel mogelijk te belichten vanuit beide gezichtspunten. Dit uitgangspunt levert met name bij depressie een uitstekend tweeluik op waarbij in het ene deel depressie als ziekte of stoornis aan bod komt en in het andere depressie als ontspoorde kwetsbaarheid. Dat laatste deel bevat een mooi uitgewerkte beschrijving van een echt huisartsgeneeskundige benadering van de depressieve patiënt. Wat verder opvalt is de qua tekst beperkte ruimte voor antidepressiva. Dat is enerzijds verheugend omdat dat goed uitdrukt welke plaats die middelen in het handelen van de huisarts zouden moeten hebben. Anderzijds komt, wie het boek als naslagwerk wil gebruiken voor getalsmatige gegevens over de werkzaamheid, niet aan zijn trekken. Door het bij elkaar brengen van zeer divers werk in één boek ontstaat de mogelijkheid dwarsverbanden te zien, die men tevoren niet zag. Mij viel bijvoorbeeld op hoezeer de beschrijving van de stressgerelateerde klachten aansluit bij het huidige denken over medisch onvoldoende verklaarde klachten. Het is goed mogelijk dat inzichten uit het stressmodel behulpzaam kunnen zijn in de communicatie van huisartsen en patiënten met medisch onvoldoende verklaarde klachten. Al met al is dit boek, ondanks kleine tekortkomingen – beperkte beschrijving van autisme, het niet vermelden van problem solving treatment als behandelmethode – door zijn breedte en variatie zeker geschikt voor huisartsen en huisartsen in opleiding. Peter Lucassen