Wetenschap is mediageniek

De genoemde indeling is de vaste structuur van het dagelijkse NOS-journaal. Hans Laroes, plaatsvervangend hoofdredacteur, ging in zijn Van Marumlezing in op de vraag ‘Is wetenschap mediageniek?’ Een vraag die past bij de Van Marum Sociëteit, die een ontmoetingsplaats wil zijn voor iedereen die zich actief inzet op het gebied van wetenschap- en techniekcommunicatie. De lezingen worden, samen met een verslag van de daaropvolgende discussie, uitgegeven door de Stichting WeTeN. Het ‘halen’ van het journaal zien velen als het een hoog goed. Maar voor niet-kroonprinsen, amateursporters en gezonde koeien is dat nauwelijks te realiseren. En voor wetenschappers uitsluitend wanneer zij een Nobelprijs hebben gewonnen. ‘Hoe kom ik op tv?’, vraagt menigeen zich dus af. Laroes noemt weliswaar enkele criteria (relevantie, actualiteit, concrete voorstelbaarheid en controversialiteit), maar ontnuchtert zijn publiek ook, want het centrale kenmerk van de journaalredactie is hun ‘onvoorspelbaarheid’. Wat vandaag geen onderwerp is, kan morgen groot worden gebracht. Troost biedt Laroes ook: elk verhaal is mediageniek te maken. Ook wetenschap? Zeker. Maar waar sectoren als de politiek en het bedrijfsleven bijna afhankelijk zijn van media-aandacht, geldt dit voor wetenschap in veel mindere mate. Laroes: ‘Wij willen het spannende verhaal, de grote stap voorwaarts (…), de wetenschap kijkt met verbijstering naar wat wij ervan gemaakt hebben: waar is de nuance (…)?’ Wat de journaalredactie van wetenschap eist, is concretisering, een vertaalslag vanuit de wetenschap: het schaap Dolly, de Sejourner op Mars, de tefalpan en de pijlerdam zijn concrete uitwerkingen en een pars pro toto van wetenschap. Medische wetenschap heeft daarbij op andere vormen van wetenschap een streepje voor: het gaat om mensen. Waarom wordt die voorsprong niet benut? Journalistiek en wetenschap liggen dichter bij elkaar dan men weleens denkt. Want het proefschrift, het review-artikel, de roman en het gedicht zijn immers allemaal genres. Verschillen zijn er, maar het zijn vormverschillen. Er valt iets voor te zeggen om elke wetenschapper te verplichten van zijn artikel of studie zelf een persbericht te maken. Dan blijkt meteen hoe hoog de nieuwswaarde is. En waar die laag ligt, is het meteen een lesje in nederigheid. (FM)