Altijd trouw

We vragen ons allemaal wel eens af of onze patiënten ons advies opvolgen en de voorgeschreven medicamenten trouw zullen innemen. Toch is het schokkend om vast te moeten stellen dat in de geïndustrialiseerde landen slechts de helft van de patiënten met een chronische aandoening de voorgeschreven medicatie min of meer trouw inneemt. Informatie over het effect van een behandeling leren we uit gecontroleerde onderzoeken, waarin patiënten nauwkeurig worden gevolgd. In de praktijk houden we er rekening mee dat de omstandigheden minder optimaal zijn en het te bereiken effect waarschijnlijk ook minder uitgesproken is. Als maar een deel van de patiënten met bijvoorbeeld hypertensie of astma hun langdurige behandelingen werkelijk volgt, moeten we ons misschien afvragen wat de zin van de interventie is. De auteurs van dit WHO-rapport beschrijven kort en krachtig het probleem van therapietrouw bij langdurige behandelingen; gedefinieerd als de overeenkomst tussen het gedrag van patiënten en de overeengekomen aanbevelingen van een gezondheidsprofessional. Zij bespreken de gevolgen van slechte therapietrouw voor de volksgezondheid en de uitgaven voor gezondheidszorg en stellen dat het verbeteren van therapietrouw wellicht meer effect zou kunnen hebben op de gezondheid van een bevolking dan het ontwikkelen van nieuwe geneesmiddelen. Aan de basis van de aanpak ter verbetering van therapietrouw plaatst men een model met vijf dimensies. Naast therapiegerelateerde factoren (zoals doseringsschema's en ongewenste effecten), patiëntgerelateerde factoren (zoals kennis, attitude en verwachtingen) en kenmerken van de ziekte, spelen ook de socio-economische setting en het gezondheidssysteem een belangrijke rol. Deze verschillende factoren komen aan bod bij het uitwerken van therapietrouw in de context van een aantal specifieke ziektebeelden: astma, palliatieve zorg bij kankerpatiënten, depressie, diabetes, epilepsie, HIV/aids, hypertensie, stoppen met roken en tuberculose. Alhoewel dit rapport in eerste instantie gericht is op beleidsmakers en managers in de gezondheidszorg, is het ook voor praktiserende artsen een interessant en bruikbaar document. Het biedt een overzicht van de beschikbare literatuur en bekijkt het onderwerp vanuit verschillende invalshoeken, en geeft suggesties voor de analyse, maar ook voor oplossingen van het probleem. Het geeft stof tot nadenken en inspiratie voor de aanpak van een probleem waar we nog altijd niet goed raad mee weten.