Antidepressivum bij prikkelbaredarmsyndroom

Alhoewel Britse en Nederlandse richtlijnen voor huisartsen antidepressiva aanbevelen bij therapieresistent prikkelbaredarmsyndroom, is hun effectiviteit nooit betrouwbaar vastgesteld.

Uitkomsten

Daarom randomiseerden onderzoekers 463 volwassen uit 55 Engelse huisartsenpraktijken (68% vrouw, gemiddeld 48,5 jaar) naar een getitreerde amitriptylinebehandeling (van 10 tot 30 mg in 3 weken) of placebo. Het betrof voornamelijk patiënten met een lange ziekteduur (mediaan 10 jaar). Na 6 maanden had 73% van de deelnemers de therapie voltooid, gelijk in beide groepen. In deze periode daalde de PDS-symptoomscore (range 0-500) met minimaal 70 punten in beide groepen. De afname was met 27 (95%-BI -46,9 tot -7,1) punten verschil echter significant groter in de amitriptyline behandelarm. Niet alleen nadien, maar ook tijdens de behandeling was de verlichting van klachten beduidend groter met amitriptyline ten opzichte van een placebo (OR 1,56; 95%-BI 1,20- 2,03). Het stemt hoopvol dat amitriptylinegebruikers de therapie vaker wilden continueren dan de placebogroep na studieafloop (OR 1,60; 95%-BI 1,08- 2,35). Zij rapporteerden na 6 maanden wel meer (milde) bijwerkingen, zoals een droge mond (54%) of sufheid (53%). In hoeverre de resultaten ook toepasbaar zijn bij patiënten met milde of korter bestaande PDS-klachten blijft onduidelijk, aangezien het hier patiënten betrof met langdurige klachten. Daarnaast daalden de PDS-scores in beide groepen, hetgeen het belang laat zien van gerichte aandacht en zorg in aanvulling op de medicamenteuze behandeling.

Haken en ogen

Dit relatief grote en langdurende onderzoek levert bewijs dat amitriptyline bij PDS te overwegen is als dieet- en leefstijladviezen niet hebben gewerkt. Het onderzoek verrijkt hiermee de huidige NHG-Standaard, die de kwaliteit van bewijs voor amitriptyline bij PDS vooralsnog als laag beoordeelt.