Bij het doorlezen van de Farmacotherapeutische Richtlijn Pijnbestrijding (H&W 2007;50:601-15) en het overzichtskaartje valt het mij op dat codeïne relatief weinig aandacht krijgt. Op het overzichtskaartje komt de naam codeïne niet als zodanig voor; ook niet bijvoorbeeld tussen stap 1A en 1B als toevoeging bij paracetamol, of bij stap 2. Ook in de richtlijn zelf in H&W bij Stap 2 op pagina 603 komt codeïne beperkt aan bod in vergelijking met tramadol. Heeft dat te maken met het feit dat tramadol relatief veel aandacht krijgt via de farmaceutische industrie, terwijl aan codeïne niet veel te verdienen valt?
Ad van Dongen
Antwoord
De volledige tekst van de richtlijn vermeldt precies de overwegingen voor het ontbreken van codeïne op het samenvattingskaartje, de noot vermeldt de onderbouwing hiervan. De in Nederland beschikbare combinatiepreparaten van paracetamol met zowel codeïne als tramadol, raden wij in onze richtlijn allebei af. De werkzaamheid van de combinaties is niet in gerandomiseerd dubbelblind onderzoek vergeleken met de afzonderlijke bestanddelen. Daarnaast zijn er twijfels over de juistheid van de toegepaste dosering van deze combinaties en de dosering kan bij gebruik van vaste combinaties niet worden afgesteld op de individuele behoefte van de patiënt. De toevoeging van codeïne staat inderdaad niet op het samenvattingskaartje vermeld omdat de pijnstillende dosering van codeïne (vanaf 30-60 mg per keer) veel obstipatieklachten geeft (wat toevoeging van een laxans noodzakelijk maakt) en omdat sommige patiënten codeïne niet kunnen omzetten in het werkzame morfine. Tramadol is, in tegenstelling tot codeïne, in Nederland wel verkrijgbaar in verschillende pijnstillende doseringen en veroorzaakt veel minder obstipatie. Tramadol heeft andere beperkingen: het is minder geschikt bij acute pijn (vanwege de noodzaak tot insluipend doseren en langzaam intredende analgetische werking) en minder geschikt bij langdurige pijn (vanwege afhankelijkheid en onthoudingsverschijnselen). Vanwege de zeer beperkte plaats van zowel codeïne als tramadol vermelden we (net als de richtlijn ‘Pijn’ van de integrale kankercentra en het Farmacotherapeutisch Kompas) dat stap 2 meestal overgeslagen wordt bij heftige pijn.
Monique Verduijn, Henk Folmer, Afdeling Richtlijnontwikkeling en wetenschap, sectie farmacotherapie NHG
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
