Eenzaamheid verhoogt de kans op dementie

Het onderhouden van een actief sociaal leven heeft een positieve invloed op onze (hersen)gezondheid. Hoe de vele facetten van een sociaal leven zich verhouden tot cognitieve achteruitgang en het ontstaan van dementie was echter lang onbekend. Onderzoekers van de Rotterdam Studie en de Swedish National study on Aging and Care (SNAC-K) volgden daarom in totaal meer dan 6500 niet-demente volwassenen zonder depressie (gemiddeld 71 jaar) om te bepalen wat het verband is tussen eenzaamheid en ervaren sociale steun in relatie tot cognitieve achteruitgang.

De onderzoekers gebruikten gevalideerde vragenlijsten om de mate van eenzaamheid en ervaren sociale steun in kaart te brengen. Jaren later (gemiddeld 6 tot 11 jaar later, afhankelijk van het cohort) maakten de deelnemers verschillende cognitieve tests en controleerden de onderzoekers de patiëntendossiers op symptomen van dementie. Daaruit bleek dat eenzaamheid het risico op dementie verhoogt, met een hazardratio (HR) van 1,34 (95%-BI 1,08 tot 1,60) in de Rotterdam Studie en een HR van 2,16 (95%-BI 1,12 tot 4,17) in de SNAC-K. Dit verband bleek in beide cohorten onafhankelijk van de mate van ervaren sociale steun. Overigens is het verband in dit observationele onderzoek mogelijk niet oorzakelijk, maar de relatief lange follow-upduur en consistente resultaten binnen 2 onafhankelijke cohorten maken dat wel waarschijnlijker. Verder lijkt het aannemelijk dat de resultaten van dit onderzoek een onderschatting zijn, aangezien het relatief gezonde ouderen betrof.

Op basis van deze resultaten is het wenselijk om eenzaamheid onder ouderen te reduceren met een integrale preventieve aanpak. De vraag is alleen wel hoe, aangezien de mate van ervaren sociale steun het risico op cognitieve achteruitgang niet direct verandert. Desondanks vragen eenzame ouderen om extra aandacht, waarbij de huisarts alert moet zijn op cognitieve achteruitgang onder deze kwetsbare patiëntengroep.