Alle nummers
Archief tijdschrift

2022, nummer 6

Jaargang
65
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Luisteren! Podcast juni 2022

    Huisartsen zien steeds vaker patiënten met complexe, psychiatrische problemen. Dat verhoogt de werkdruk van de toch al behoorlijk belaste huisartsen. Mogelijk biedt het online overlegplatform Prisma hierbij uitkomst. Daar kunnen huisartsen direct vragen stellen aan psychiaters en andere specialisten. De lijnen zijn er kort en dat scheelt veel tijd en moeite. Femke Veldman sprak hierover met huisarts en epidemioloog Marco Blanker.

  • Geketend

    Pijn op de borst! Een U1-rit! Vanavond ben ik niet gekluisterd aan de huisartsenpost. Na controle bij de detectiepoortjes haast ik mij achter de bewaarder aan door de donkere gangen van het historische huis van bewaring.

  • De gendersensitieve huisarts

    Het handboek Gender­sensitieve huisartsgeneeskunde biedt een overzicht van de recentste kennis over sekse- en genderverschillen in ziekte en gezondheid. De verschillen worden niet alleen belicht vanuit biologisch, maar ook vanuit psychologisch, sociaal en maatschappelijk perspectief. Het streven hierbij is dat de huisarts door kennis van deze verschillen betere persoonsgerichte zorg kan bieden.

  • Korter amoxicilline bij kinderen met pneumonie?

    In de NHG-Standaard Acuut hoesten wordt een vijfdaagse kuur amoxicilline (40 mg/kg/dag in 3 doses) geadviseerd bij kinderen die vermoedelijk pneumonie hebben. Die kuur kan mogelijk korter. Een gerandomiseerd non-inferioriteitsonderzoek uit het Verenigd Koninkrijk en Ierland toont aan dat een driedaagse kuur niet leidt tot meer recidiefinfecties dan een zevendaagse kuur amoxicilline bij kinderen tussen 6 maanden en 5 jaar.

  • Netwerkboek praktijkvoering

    Het Handboek praktijkvoering – Bouwstenen voor de huisartsgeneeskunde is de opvolger van de editie Praktijkvoering in de huisartsgeneeskunde uit 2011. De redactie heeft ervoor gekozen om niet zozeer een leerboek te maken, als wel een netwerkboek, waaraan experts uit verschillende vakgebieden een actuele bijdrage leveren. In de huisartsenpraktijk is ­tegenwoordig immers veel meer samenwerking vereist binnen het lokale netwerk in de wijk, gemeente en regio. De verschillende hoofdstukken vormen hierbij de bouwstenen voor de praktijkvoering, die steeds veelomvattender wordt.

  • H&W-redacteur Jean Muris: ‘Vroeger wilde ik het liefst arts en agrariër tegelijkertijd zijn’

    Wie zijn de mensen die Huisarts en Wetenschap maken? Die elke 2 weken bij elkaar komen om artikelen te bespreken, te discussiëren over de ontwikkelingen in het huisartsenvak en te brainstormen over themanummers? In de serie Redactie in beeld stellen ze zich voor. Huisarts en vakgroepvoorzitter huisartsgeneeskunde in Maastricht Jean Muris is sinds oktober 2020 verbonden aan H&W als redacteur.

  • Eenzaamheid verhoogt de kans op dementie

    Ouderen die risico lopen op dementie voelen zich vaak eenzaam. Hebben zij een verhoogd risico op dementie door eenzaamheid of door de mate van ervaren sociale steun? Twee populatieonderzoeken tonen onafhankelijk van elkaar aan dat eenzaamheid het risico op dementie verhoogt, ongeacht de sociale steun. De huisarts moet dan ook alert zijn op cognitieve achteruitgang bij eenzame ouderen. Een lastige opdracht.

  • Uitstel opname in verpleeghuis door casemanagement dementie

    Voor patiënten met dementie en hun naasten heeft opname in een verpleeghuis een grote impact. Ze stellen opname dan ook vaak liever uit. Casemanagement dementie wordt geregeld ingezet om ervoor te zorgen dat de patiënt zo lang mogelijk thuis kan blijven wonen. Drie meta-analyses lijken erop te wijzen dat casemanagement dementie gedurende de eerste 18 maanden uitstel van opname bevordert. Omdat de functie van casemanager in de geanalyseerde onderzoeken verschillend wordt ingevuld, kunnen we de uitkomsten echter niet zomaar naar de Nederlandse situatie extrapoleren.

  • NHG-Wetenschapsdag 2022 in het teken van datagedreven zorg

    We beschikken over steeds meer data, ook in de huisartsenzorg. Hoe kunnen we die data zo goed mogelijk en op een veilige manier gebruiken? Dat is het thema van de NHG-Wetenschapsdag 2022. Wilt u hier meer over weten? Kom dan op vrijdag 10 juni naar Den Haag. Daar kunt u zich verdiepen in proactieve huisartsenzorg, gebaseerd op data.

  • Voorspellen van het beloop van tromboflebitis

    Tromboflebitis is een meestal goedaardige aandoening waarbij afwachtend beleid volstaat. Een kleine maar relevante subgroep patiënten ondervindt echter complicaties doordat de trombus in het oppervlakkige syteem doorgroeit naar een diepveneuze trombose of longembolie (circa 4%). Daarnaast kan de tromboflebitis gepaard gaan met langdurige of recidiverende pijnklachten. Het is nog onduidelijk welke individuele patiëntkenmerken bijdragen aan een gecompliceerd beloop bij tromboflebitis in de eerste lijn.

  • Minder sterfte en acute-zorgconsumptie bij langdurige huisarts-patiëntrelatie

    Een van de 4 kernwaarden van het huisartsenvak is ‘continuïteit’. Noors onderzoek laat zien dat continuïteit in de huisartsenpraktijk leidt tot minder acute ziekenhuisopnames, minder zorg buiten kantooruren en minder sterfte.

  • Fysieke activiteit helpt tegen vermoeidheid na kanker

    Mensen die kanker hebben gehad hebben vaak last van klachten als vermoeidheid, angst en depressie. Sporten kan helpen, maar blijkt vaak ook lastig, onder andere door het aanbod van en de afstand tot de sportaccommodatie. Uit onderzoek blijkt dat fysieke activiteiten in de eigen leefomgeving op een zelfgekozen tijdstip vermoeidheid bij volwassen kankerpatiënten ook kan verminderen. Frequente coaching vergroot het effect van deze interventies.

  • Telemonitoring van patiënten met COVID-19

    De klinische conditie van patiënten met COVID-19 kan in korte tijd verslechteren waardoor frequente monitoring nodig kan zijn. Een pilotonderzoek uit het Verenigd Koninkrijk laat zien dat het mogelijk is om matig zieke COVID-patiënten op afstand te monitoren via een smartphone-app in plaats van met telefonische controles. Deze aanpak bespaart mogelijk tijd.

  • Heeft troponinesneltest meerwaarde bij pijn op de borst?

    Huisartsen zien geregeld patiënten met pijn op de borst. Het is dan niet altijd even gemakkelijk om te bepalen of het om een acuut coronair syndroom (ACS) gaat of dat er andere oorzaken aan de pijn ten grondslag liggen. Het POB-HELP-onderzoek moet uitwijzen of een klinische beslisregel in combinatie met een troponinesneltest een cardiale oorzaak van pijn op de borst veilig kan uitsluiten.

Wetenschap

  • Hypoxemie detecteren met de Roth-score

    In de COVID-19-pandemie werd beoordeling op afstand belangrijk, maar het kan lastig zijn om op afstand de respiratoire status van de patiënt in te schatten. Een eenvoudig hulpmiddel is de Roth-test: instrueer de patiënt om in 1 uitademing zo snel mogelijk tot 30 te tellen en noteer tot welk getal deze komt (counting number) en hoeveel seconden dat kost (counting time). We lieten 33 huisartsen de Roth-test uitvoeren bij 105 patiënten en vonden dat een counting number ≤ 20 samenhangt met een verlaagde SpO2 (sensitiviteit 93,3%, specificiteit 77,8%). Uitgebreider validatieonderzoek is echter nodig om de test te kunnen implementeren in triageprotocollen.

  • Diagnostiek van appendicitis bij kinderen met acute buikpijn

    Voor huisartsen is het een uitdaging om acute buikpijn bij kinderen te beoordelen. In dit retrospectieve cohortonderzoek is gekeken naar hun handelen en naar de diagnostische waarde van de (alarm)symptomen die bij anamnese en lichamelijk onderzoek kunnen worden gevonden. De auteurs includeerden 5691 kinderen van 4 tot 18 jaar die in de periode 2010–2016 bij de huisarts waren geweest met acute buikpijn (≤ 7 dagen). Van de kinderen die waren verwezen (16,6%) had een derde (5,1%) appendicitis. Vooral het lichamelijk onderzoek is belangrijk om appendicitis meer of minder waarschijnlijk te maken: loslaatpijn (32,1%) en défense musculaire (35,8%) vergroten die kans, afwezigheid van drukpijn in de rechter onderbuik (0,6%) maakt de kans kleiner.

  • Intercollegiale digitale psychiatrische consultaties

    Wanneer huisartsen vragen hebben aan psychiaters kunnen ze die sinds 2018 stellen via het online overlegplatform Prisma. In de eerste 13 maanden nadat het platform was gestart, stelden 70 gebruikers in totaal 169 diagnostische, therapeutische of verwijsvragen over 136 psychiatrische casussen. De beantwoording van vragen gebeurde in het algemeen snel: de helft van de vragenstellers had binnen 2 uur een eerste antwoord, 86% binnen 24 uur. Huisartsen consulteerden psychiaters over een breed scala aan psychische aandoeningen. Bij een aanzienlijk deel ging het om complexe vragen. Slechts een klein deel had ook met een NHG-Standaard beantwoord kunnen worden. Bij de meeste casussen waren meerdere specialisten betrokken.

  • Gezondheid van gevangenen voor en na detentie

    Mensen met een slechte lichamelijke en geestelijke gezondheid zijn oververtegenwoordigd in de gevangenispopulatie. Onduidelijk is of die gezondheidsproblemen er al waren voor de detentie, of juist in de gevangenis zijn ontstaan of verergerd. In een gematcht cohortonderzoek op basis van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn en gevangenisgegevens is de gezondheid van gedetineerden in het jaar voor en het jaar na hun detentie vergeleken met die van niet-gedetineerden. Gedetineerden bleken al voor hun detentie relatief vaak psychische en sociale problemen te hebben. De gevangenschap zelf veranderde daar niet veel aan. (Ex-)gedetineerden blijven een kwetsbare patiëntengroep die ook buiten de gevangenis extra aandacht behoeft.

  • Anderhalvelijnszorg voor knie- en heupartrose

    Om het aantal verwijzingen naar tweedelijnszorg orthopedie terug te dringen zijn in Nederland diverse anderhalvelijnszorgpilotprojecten voor knie- en heupartrose opgezet. In een aantal van deze projecten leveren orthopeden consulten in de huisartsenpraktijk. Uit een evaluatie van 3 van deze pilotprojecten blijkt dat ze de multidisciplinaire communicatie en de toegankelijkheid van de zorg verbeterden. Bovendien vergrootten ze de kennis en vaardigheden van zorgverleners. Deze vorm van zorg had ook gevolgen voor het aantal verwijzingen naar fysiotherapie en de tweede lijn.

Praktijk

  • Appendicitis bij kinderen [Kennistoets]

    Toets uw kennis.

  • Van buikpijn tot appendicitis: let op de valkuilen!

    Als huisarts wil je de diagnose ‘appendicitis’ niet missen vanwege de potentieel ernstige complicaties zoals perforatie, abcesvorming en sepsis. Appendicitis geeft soms echter een aspecifiek beeld met een uitgebreide differentiaaldiagnose en er is in de eerste lijn nog geen gevalideerd scoringssysteem. Daarom moet de patiënt ook bij een lage a-priori­kans op zijn minst een vangnetadvies krijgen en binnen 24 uur opnieuw lichamelijk worden onderzocht. Een zeker percentage ‘onnodige’ spoedverwijzingen moet daarbij voor lief worden genomen.

  • Ecg-casus ‘Pijn na coronavaccinatie’

    Gezien de leeftijd van de patiënt denkt de huisarts aan een gastritis of oesofagitis, thoracale wandpijn of een pericarditis. Een CRP-sneltest is negatief (< 2 mmol/l) en een coronasneltest is negatief. De huisarts maakt een ecg om een pericarditis uit te sluiten. Beschrijf het ecg…

Richtlijn

  • Nieuwe ontwikkelingen in de herziene NHG-Standaard Astma bij kinderen

    De volledig herziene NHG-Standaard Astma bij ­kinderen bevat verschillende wijzigingen. Zoals het ­advies om bij kinderen < 6 jaar alleen bloedonderzoek op ­inhalatieallergenen te doen als er twijfel is over het in te stellen beleid. Ook vervangt de tweedeling in ‘goede’ en ‘onvoldoende’ astmacontrole de driedeling in ‘goede’, ‘gedeelte­lijke’ en ‘slechte’ astmacontrole. Verder onderscheidt de standaard gepland en ongepland gebruik van ­kortwerkende luchtwegverwijders (SABA) bij kinderen die veel ­sporten. Bij kinderen met goede astmacontrole gedurende ≥ 1 jaar wordt aangeraden inhalatiecorticosteroïden (ICS) af te bouwen. Tot slot bevat de standaard instructies voor thuisgebruik van SABA na een longaanval en is de duur van een prednisonkuur verkort tot 3 dagen.

NHG Forum