Uitbraken van infectieziekten teisteren de mensheid al sinds mensenheugenis. In de middeleeuwen kon de pest genadeloos toeslaan en halve steden uitroeien. Al voor de ontdekking van de micro-organismen wist men dat de aangedane mensen geïsoleerd moesten worden om verdere verbreiding te voorkomen. Met dit beeld begint het proefschrift van Aura Timen. Zij onderzocht hoe we kunnen leren van infectieziektecrises in het verleden en welke factoren van belang zijn voor het ontwikkelen van richtlijnen voor toekomstige uitbraken. In het eerste deel beschrijft zij enkele recente crisissituaties. Bij de SARS-crisis zijn er in Nederland in een periode van enkele maanden vijf opeenvolgende casusdefinities gebruikt. Dit schept natuurlijk verwarring onder de professionals, maar is ook inherent aan het snel toenemen van de kennis over een nieuwe aandoening. Bij de casus over Marburg hemorrhagische koorts deed men ervaring op met contactonderzoek bij een meestal fataal verlopende infectie en de problemen die hierbij optreden. Hierbij kwam naar voren dat de balans tussen zinvol handelen en paniek creëren delicaat is. Bij een uitbraak van lymphogranuloma venerum in Europa was er een gebrek aan uniformiteit van handelen tussen Europese landen, wat de aanpak bemoeilijkt. Aan het eind van het eerste deel presenteert Timen nog een literatuuronderzoek naar effectieve aanpak van een crisis en ervaringen bij eerdere crises. In het tweede deel analyseert Timen wat er in richtlijnen om crisissituaties aan te pakken opgenomen moet worden, aan de hand van een literatuuronderzoek en ervaringen van professionals en burgers betrokken bij een crisis. Zij presenteert een instrument met 34 criteria om de verschillende stappen in een crisis systematisch te begeleiden. De conclusie is dat alleen het uitvaardigen van richtlijnen onvoldoende is. Een systematische benadering met crisisalertering, formulering van de crisismaatregelen, implementatie en evaluatie is nodig voor een betere crisisbestrijding.
Excessieve maatregelen onder tijdsdruk
Het is duidelijk dat we kunnen leren van de aanpak van crises in het verleden, maar dat is geen garantie dat een nieuwe crisis goed aangepakt wordt. In de huidige tijd worden eigenlijk geen risico’s meer geaccepteerd en worden professionals gedwongen om bij een crisis onder tijdsdruk excessieve maatregelen te nemen. De recente Mexicaanse griepepidemie is daar een voorbeeld van. Met een enorme inspanning zijn in korte tijd vaccins geproduceerd om de bevolking te beschermen. Dat de griep achteraf milder was dan verwacht is door critici van het gevoerde beleid gebruikt om hun gelijk te halen. Het milde verloop was echter niet voorspelbaar en hier wordt duidelijk dat in het midden van een crisis simpelweg de kennis ontbreekt. Een goed draaiboek waarin staat hoe we met elkaar communiceren en handelen is echter een voorwaarde om een goede uitgangspositie te hebben bij een crisis. Ik raad dan ook iedereen aan de toolkit ‘Goed voorbereid op een grootschalige infectieziekte-uitbraak’, die in januari aan alle huisartsen is gestuurd, te lezen. Roger Damoiseaux
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
