Prestatiecijfers geen garantie betere zorg

Kwaliteit moet meetbaar zijn, is het devies van de overheid. Het Centrum voor ethiek en gezondheid (CEG) onderzocht of dat wel een houdbare leus is. Het eind juni gepubliceerde CEG-signalement is zeer genuanceerd. Dat hulpverleners continu moeten proberen betere zorg te leveren, staat buiten kijf. Het probleem is dat de overheid denkt dat externe sturing een stimulans is om de interne motivatie van professionals te verhogen. De voorstanders van prestatiecijfers lijken, volgens de auteurs, te weinig te beseffen dat er ook nadelen zijn, zoals meer bureaucratie, accenten op alleen meetbare zorg en dalende interne motivatie. Tegenstanders van prestatiecijfers zijn ook al te negatief. Uit het verrichte literatuuronderzoek blijkt niet duidelijk wanneer openbare prestatiecijfers nu werken. Ook blijft de validiteit van de indicatoren ter discussie. Voor interne vergelijking tussen hulpverleners onderling is dat minder erg. Die kunnen de cijfers immers in hun context plaatsen. Externe partijen kunnen dat veel minder en dat stelt aanzienlijk hogere eisen aan de validiteit (zie ook bericht over patiëntenoordelen). Patiënten blijken prestatiecijfers nog nauwelijks te gebruiken bij het kiezen van hun hulpverleners. De uitkomst van het sociale experiment van de overheid, kiezen voor kiezen en de patiënt als consument, is allerminst zeker: ‘...de vraag is wat die consumentenrol betekent voor de vertrouwensbasis van de hulpverleningsrelatie. Laat die rol nog ruimte voor onderkenning van het feit dat ze elkaar juist nodig hebben: de zorgverlener met zijn specialistische kennis en kunde, de patiënt met zijn specifieke behoeften en prioriteiten, om samen te kunnen uitmaken welke behandeling of zorg het meest adequate antwoord is op de klachten van de patiënt?’ Volgens het CEG is er veel meer onderzoek nodig om de effecten van deze beleidsexperimenten te volgen. Tot nu toe dendert de trein echter voort en zijn er bij contacten met zorgverzekeraars al geluiden over afrekenbare zorg op indicatoren die ook in dit CEG-signalement ter discussie staan. Het wachten is op een andere wind bij VWS. (JZ)