Wat is het probleem?
Nieuw ontstane ongepigmenteerde huidlaesies bij ouderen zijn – vooral op aan zonlicht blootgestelde delen – vaak (pre)maligne. Een juiste diagnose is van groot belang voor de behandeling en prognose, maar de klinische beelden kunnen veel op elkaar lijken.
Wat moet ik weten?
Huidkanker wordt in Nederland jaarlijks bij ongeveer 36.000 mensen gediagnosticeerd. Daarbij komt het basaalcelcarcinoom het meest voor (75 tot 80% van het totaal), gevolgd door het plaveiselcelcarcinoom (10 tot 15%). Basaalcelcarcinomen zaaien zelden uit. Bij plaveiselcelcarcinomen kan lymfogene metastasering optreden; het risico is het grootst (20%) bij tumoren op de lip en de oren, en bij plaveiselcelcarcinomen die zijn ontstaan in een litteken (brandwond, röntgenlitteken). Een actinische keratose is een premaligne aandoening, die een kleine kans heeft (minder dan 1 per 1000 per jaar) om te degenereren tot een plaveiselcelcarcinoom. De prevalentie wordt geschat op 20% bij 60-plussers. Veel minder frequent is de Morbus Bowen, een intra-epidermaal plaveiselcelcarcinoom, dat incidenteel (3 tot 5%) invasief kan gaan groeien. Al deze aandoeningen komen het meest voor bij mensen met een lichte huid (huidtypen I en II); overmatige blootstelling aan zonlicht (vroeger vooral beroepsmatig, tegenwoordig ook recreatief) is de belangrijkste etiologische factor. Patiënten met immuunsuppressie (orgaantransplantatie, hiv) hebben een sterk verhoogd risico op het ontstaan van actinische keratosen en plaveiselcelcarcinomen met een wat slechtere prognose.
Wat moet ik doen?
De huisarts inspecteert de laesie en andere aan zonlicht blootgestelde delen van de huid, er kunnen meer laesies aanwezig zijn. Hij zoekt naar de volgende klinische kenmerken. Een basaalcelcarcinoom (figuur 1) is een in het hoofdhalsgebied vaak solitair voorkomende solide tumor die meestal ontstaat op normaal uitziende huid. Het is een langzaam groeiende papel of plaque, al dan niet met een centrale ulceratie of crusta, vaak met teleangiëctasieën en een parelmoerglanzende rand.
Wat moet ik uitleggen?
Controle is niet nodig na een radicaal geëxcideerd solide basaalcelcarcinoom of enkele oppervlakkige actinische keratosen. Patiënten met multipele laesies, recidiverende afwijkingen en ernstige uv-schade van de huid moeten echter een- of tweemaal per jaar op controle komen, zonodig vaker. De huisarts instrueert patiënten over regelmatige zelfcontrole en raadt hen aan direct zonlicht zoveel mogelijk te vermijden en altijd voor passende bescherming te zorgen (kleding, hoofddeksel, zonnebrandcrème met hoge beschermingsfactor).
Literatuur
- 0.www.kwf.nl
- 0.www.huidarts.info
- 0.www.huidziekten.nl
- 0.www.huidinfo.nl
- 0.www.huidarts.com
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
