Liever kort bij COPD

De meeste internationale COPD-richtlijnen indiceren antibiotica bij COPD-exacerbaties met een toename van purulent sputum, maar laten zich niet uit over de ideale duur van de kuur. Een meta-analyse naar het effect van kuurlengte bij een exacerbatie van chronische bronchitis of COPD was dus welkom. Men vond 21 dubbelblinde trials met ruim 10.500 merendeels van buiten het ziekenhuis afkomstige patiënten met COPD (gezocht is naar patiënten met chronische bronchitis, COPD of emfyseem, hieronder verder samengevat onder het label COPD). Korte kuren (≤5 dagen) bleken even effectief als langere (>5 dagen). De auteurs geven vervolgens de voorkeur aan korte kuren vanwege minder resistentievorming en betere therapietrouw, en beperken hun conclusies tot patiënten met mild tot matig ernstig COPD. In het begeleidende editorial in Thorax worden gegevens van Anthonisen uit de VS aangehaald die het klinisch belang van purulent sputum onderstrepen bij de keuze om antibiotica voor te schrijven. Een eerdere Cochrane review toonde het effect van antibiotica aan bij exacerbaties, die gepaard gaan met purulent sputum. Overeenkomst met Nederlandse richtlijnen en onderzoek: antibiotica alleen op indicatie en dan zo kort mogelijk. Verschillen: de prednisonkuur heeft in ons land een prominentere plaats en de purulentie van het sputum wordt niet als bewijs voor een bacteriële infectie gezien. Het grootste probleem blijft een sluitende definitie van een exacerbatie: als we Anthonisen blijven volgen dat purulentie in de definitie thuishoort en het effect afmeten aan het helder worden van het sputum, blijven we waarschijnlijk te vaak antibiotica voor virale exacerbaties voorschrijven. Een goede biomarker voor het bacteriële karakter van de infectie (zoals terecht bepleit in het editorial) zou ons echt uit de brand helpen. Vervolgonderzoek zou zich vooral hierop moeten richten, en op de vergelijking prednison alleen versus placebo versus prednison plus antibiotica bij GOLD 1 en 2 COPD-patiënten. Dat is de typische huisartsenpopulatie, dus dit onderzoek hoort bij voorkeur in de eerste lijn thuis. Ondertussen blijft de Nederlandse huisarts zijn klinische verstand gebruiken, en moet hij vooral kritisch worden beoordeeld op het percentage lange of verlengde kuren. (WH)