Memento mori

Amerikaanse onderzoekers hebben een lipoproteïnefenotype en -genotype ontdekt dat met uitzonderlijk hoge leeftijd geassocieerd is.1 Het fenotype waarbij de HDL- en LDL-partikels groter waren, kwam meer voor bij de zeer ouden en hun nakomelingen. Dit fenotype was geassocieerd met minder hypertensie en harten vaatziekten. Langzaam wordt zo het geheim van het eeuwige leven ontrafeld. Ondertussen worden wij in Nederland dagelijks met dood en verderf geconfronteerd door allerlei belangengroepen. Het KWF heeft een herfstmaand zelfs als de maand van de borstkanker uitgeroepen. Alle vrouwen worden met de neus op hun vergankelijkheid gedrukt, maar 90% zal nooit met borstkanker te maken krijgen. Angst is nodig om gelden te werven. De historicus Huizinga noemde dit in zijn Herfsttij der Middeleeuwen2 levensbangheid: het verloochenen van de schoonheid en het geluk, omdat er rampen en smart mee verbonden zijn. Artsen zijn ook niet vrij van dit middeleeuwse doemdenken. Door te wijzen op schadelijke effecten van roken en drinken maken wij onze medemens er dagelijks op attent dat we sterfelijk zijn. Recent verschenen twee commentaren waarin dit nog eens ter discussie wordt gesteld. Giard wijst op de gevaren van het onbeperkte screenen op allerlei levensbedreigende aandoeningen.3 Door het screenen op allerlei aandoeningen worden we ons weer bewust van de kwalen die we hebben en die vroeg of laat tot de dood zullen leiden. Getz et al. stellen het ongevraagd aanbieden van preventieve activiteiten ter discussie.4 Willen de patiënten wel op hun rookgewoonten worden aangesproken als ze met knieklachten komen? Die ongevraagde presentatie van allerlei sombere scenario's van het leven mag best ter discussie gesteld worden, zelfs in dit H&W-nummer over hart- en vaatziekten. Net als de middeleeuwers moeten wij misschien ook een stap vooruitzetten naar de Renaissance. Laten we het ‘memento mori’ vervangen door het ‘carpe diem’. (RD)