Metoprolol biedt geen effectieve preventie voor exacerbaties COPD

Artsen zijn vaak terughoudend in het voorschrijven van bètablokkers bij COPD uit angst voor afname van de longfunctie, hoewel onderzoek hooguit een geringe, klinisch niet-relevante afname van FEV1 laat zien. Volgens de NHG-Standaard COPD is er dan ook geen contra-indicatie voor bètablokkers. Op basis van observationele onderzoeken werd zelfs aan een positief effect gedacht. De hypothese is dat exacerbaties COPD mogelijk getriggerd of ernstiger worden door comorbide cardiovasculaire aandoeningen. Daarbij hebben bètablokkers potentieel een gunstig effect op COPD door afname van bijvoorbeeld systemische inflammatie en mucus secretie. Wellicht hebben patiënten met COPD zónder een cardiovasculaire indicatie daarom ook baat bij bètablokkers ter preventie van exacerbaties. 

Om dit te na te gaan, randomiseerden Amerikaanse onderzoekers 532 patiënten met matig tot ernstige COPD met een verhoogde kans op exacerbaties en zónder een cardiovasulaire indicatie voor bètablokkers tussen een metoprololgroep (n = 268) en een placebogroep (n = 264). Primair eindpunt was de tijdsduur tot de eerste exacerbatie COPD. De trial werd voortijdig gestopt, omdat tussentijdse analyse geen significant verschil tussen beide groepen liet zien op het primaire eindpunt (hazardratio metoprolol versus placebo 1,05 (95%-BI 0,84 tot 1,32); p = 0,66). Er was echter wel een groter risico op ernstige exacerbaties in de metoprololgroep die gepaard ging met een ziekenhuisopname (hazardratio 1,91 (95%-BI 1,29 tot 2,83)). 

Metoprolol bij patiënten met een verhoogde kans op exacerbaties COPD en zónder cardiovasculaire indicatie is dus niet zinvol.