Modenieuws

De spreekkamer is een modehuis, de wachtruimte soms een catwalk Niet alleen letterlijk – ik zag mini, maxi, midi, hotpants, punk, gabber en trance voorbijkomen – maar ook figuurlijk. Wie lang genoeg in het vak zit of, net als ik, stamt uit een doktersgeslacht, weet dat de geneeskunde modegevoelig is. Als een couturier snijdt de huisarts de therapie toe op zijn patiënt. Maatpak of confectie, wie zal het zeggen? Als dokter ben ik nog groot geworden met ligkuren tegen maagzweren, ‘de schouders eronder’ tegen de pijn van het leven, en melk met honing tegen verkoudheid. Pillen? Die kwamen pas op tafel wanneer de patiënt ‘echt’ ziek was. Pillen waren iets van de generatie vóór ons. Onze ‘vaders’ smeten met digoxine, meprobamaat, pulveres Doveri en paraldehyde, of spoten triomfantelijk rond met de penicillinespuit. Voor ons waren pillen óf iets uit de oude doos, óf ze vertegenwoordigden de macht van de farmaceutische industrie, óf ze waren ‘onnatuurlijk’ Sinds die van wierook en hennep zwangere jaren zeventig zie ik – ijverig in de weer met mijn zandkasteel op het medisch strandtoneel – de eb- en vloedbewegingen in heersende opvattingen. Geneeskunde staat opnieuw met recht voor ‘medicijnen’ en kwalen zijn er om behandeld te worden en gaan niet vanzelf weer over. De culturele getijdenstroom brengt met zich mee dat we heden ten dage op de top van de zogenaamd rationele, maar in ieder geval materialistische vloedgolf voor honderden miljoenen euro's aan statines en SSRI's voorschrijven en consumeren, en een peesblessure natuurlijk niet meer afkunnen met een paracetamolletje en geduld (in willekeurige volgorde…). De – overigens terechte – strijd tegen het fysieke en mentale leed wordt nu opnieuw gesymboliseerd door een pil Maar er is meer aan de hand. Onze tijd wordt gekenmerkt door het ontkennen van het ongeluk. Rouw, pijn en ziekte zijn voorbeelden van iets waar we liever niet meer aan willen denken, gebeurtenissen die buitenspel gezet moeten worden. De moderne mens wenst geluk te ervaren in het hier en nu, het is een kwestie van nu of nooit. Dat nu-of-nooit-principe geldt natuurlijk bij uitstek voor de geluks-extremisten die, 's nachts voortgestuwd door xtc, overdag voortbewegen in slow motion. Pillen zijn niet alleen een middel voor het bereiken van geluk, maar vervangen dus ook het geluk zelf. Ze zijn het samengeperste levenselixer voorzien van een suikerlaagje. Vandaar het placebo-effect (‘ik zal behagen’) Als heraut van de kentering die ongetwijfeld weer gaat komen, blijf ik dapper opboksen tegen het doorgeslagen pillenfetisjisme. Het is vertederend om te zien hoe patiënten herontdekken dat letten op voeding en onderhoud van lichaam en geest, menige kwaal ten goede keert. Met verbazing stelt de jongere cliëntèle bij zichzelf vast dat gevoel van eigenwaarde en vertrouwen in eigen lichaam kunnen groeien zonder in overdreven zelfkastijding te vervallen Let maar op, de volgende modegril bewijst mijn gelijk