Inleiding
Ieder jaar valt ongeveer 30% van de thuiswonende 65-plussers. Een slechte visus verhoogt het valrisico en interventies die de visus verbeteren (zoals cataractoperaties) laten een gunstig effect zien op het totale aantal vallen. Er zijn aanwijzingen dat multifocale brillenglazen een beeld geven met minder contrast en dat ouderen hierdoor minder diepte zien. Ook kunnen multifocale glazen een onregelmatig beeld geven op de grens tussen beide scherptes. Ouderen met dit type glazen zouden daarom meer risico kunnen lopen om te vallen. Zo luidt althans de hypothese in dit Australische onderzoek waarbij de auteurs hebben onderzocht of het dragen van een gewone bril tijdens buitenactiviteiten (zoals wandelen) het aantal vallen vermindert.
Onderzoek
Design Een gerandomiseerd en gecontroleerd onderzoek waarin 606 ouderen met een gemiddelde leeftijd van 80 jaar werden onderzocht. Het onderzoek is uitgevoerd in Australië. Alle deelnemers waren thuiswonend en droegen ten minste drie keer per week een multifocale bril tijdens buitenactiviteiten. De follow-upduur bedroeg 13 maanden en er was een maandelijkse evaluatie. Interventies Deelnemers in de interventiegroep kregen een bril zonder leesgedeelte aangemeten en kregen vervolgens de instructie om de bril op te zetten tijdens buitenactiviteiten zoals wandelen en winkelen. Uitkomstmaten De belangrijkste uitkomstmaat was het totale aantal vallen, waarbij de onderzoekers tevens keken naar letsels als gevolg van het vallen. Secundaire uitkomstmaten waren kwaliteit van leven, angst om te vallen en het niveau van lichamelijke activiteit na 12 maanden. Statistische analyse De onderzoekers voerden de analyses uit volgens het intention-to-treatprincipe. Om het aantal vallen in de groepen te vergelijken voerden ze een negative binomial regression-analyse uit. Ze deden subgroepanalyses om te bepalen of het valrisico en het niveau van lichamelijke activiteit van invloed was op het effect van de interventie. Resultaten Van de 305 deelnemers in de interventiegroep kregen er 275 (90%) binnen twee maanden een nieuwe bril aangemeten. Van alle deelnemers bleven er 597 (99%) beschikbaar voor follow-up. Bij de interventiegroep werden in totaal 8% minder vallen geconstateerd dan in de controlegroep (incidence rate ratio 0,92; 95%-BI 0,73-1,16). De interventie bleek het aantal vallen significant te verminderen bij ouderen die regelmatig naar buiten gingen (incidence rate ratio 0,60; 95%-BI 0,42-0,87). Bij ouderen die relatief weinig buiten kwamen, bleek in de interventiegroep het aantal vallen juist te zijn toegenomen. Beschouwing De onderzoekers concluderen dat het dragen van glazen zonder leesgedeelte een effectieve valpreventie is bij ouderen die veel buitenactiviteiten hebben. Tegelijkertijd geven ze aan dat deze interventie mogelijk schadelijk kan zijn voor ouderen die weinig buiten komen.
Interpretatie
Het verbeteren van de visus blijft een belangrijke pijler in het verminderen van de valkans bij ouderen. Een belangrijk positief punt bij dit onderzoek is dat de onderzochte populatie goed vergelijkbaar is met de populatie in de Nederlandse huisartsenpraktijk. Helaas is de vermindering van 8% op het totale aantal vallen niet significant. De onderzoekers wijten dit aan het feit dat de interventie vooral was gericht op buitenactiviteiten. Hierdoor is het onwaarschijnlijk dat de interventie het aantal vallen in huis zou verminderen. Dit zou een goede verklaring zijn voor het gebrek aan statistisch bewijs voor de gehele groep. Ook is te verwachten dat een interventie die is gericht op activiteiten buitenshuis niet zal werken bij ouderen die veelal in huis blijven. Bij deze groep zagen de onderzoekers zelfs een significante toename van het aantal vallen. Ze geven hiervoor als verklaring dat deze ouderen verschillende brillen misschien verwarrend vinden. Ook zouden ze door de interventie mogelijk een onterecht gevoel van vertrouwen hebben gekregen, met alle risico’s van dien. Toch lijkt de interventie bij dit onderzoek, een verbetering van de visus bij buitenactiviteiten, wel degelijk een positieve invloed te hebben op het valrisico bij de groep ouderen die vaak buiten komt. Dit sluit goed aan bij eerder onderzoek dat aangeeft dat een verbetering van de visus succesvol is. Uiteraard blijft het voor de huisarts belangrijk om zich af te vragen of deze interventie ook bij zijn patiënt een verbetering geeft. De kwetsbare oudere met verminderde mobiliteit zal niet vaak buiten komen en van deze interventie daarom niet veel voordeel hebben. Een afname van de visus en een toename van het valrisico ligt bij hen zelfs op de loer. Maatwerk voor de individuele oudere is en blijft van het grootste belang.
Literatuur
- 1.Haran MJ, Cameron ID, Ivers RQ, Simpson JM, Lee BB, Tanzer M, et al. Effect on falls of providing single lens distance vision glasses to multifocal glasses wearers: VISIBLE randomised controlled trial. BMJ 2010;340:c2265.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
