Naar goede gespreksvoering over reanimatie

Idealiter maken patiënten tijdens onze gesprekken over wel of niet reanimeren autonoom een keuze op basis van samen beslissen. De praktijk is echter weerbarstig. Zwitserse onderzoekers bekeken hoe artsen reanimatie te berde brengen. Voor dit kwalitatieve onderzoek analyseerden zij 37 opnamegesprekken, gevoerd door 17 artsen die werken op een geriatrische revalidatieafdeling. De patiënten waren gemiddeld 83 jaar oud en bij 27% was de reanimatiestatus reeds bekend. 

Reanimatie werd op 3 manieren besproken. Bij 18 gesprekken benoemden artsen het als mededeling (‘… dan reanimeren wij u’) of als gesloten vraag (‘wilt u gereanimeerd worden?’). Deze manieren hebben als nadeel dat wel-reanimeren als de meest gangbare optie wordt gepresenteerd, wat het maken van een autonome keuze belemmert. Bij 7 gesprekken stelden zij een open vraag (‘wat zou u willen dat de artsen wel of niet doen?’). Deze manier bevordert het maken van een autonome keuze, maar veronderstelt ook dat patiënten weten wat er te kiezen valt en hierover al hebben nagedacht. Bij 12 gesprekken benoemden patiënten hun wens voordat artsen dit expliciet vroegen. In alle gevallen ging dat om een wens om niet te reanimeren. Bij alle bovenstaande manieren was de informatievoorziening onvoldoende. Bovendien werd het besprek over reanimatie ingebed in de anamnese of een ander deel van het consult, wat goede gezamenlijke besluitvoering in de weg zit.  

De auteurs stellen dat gesprekken over reanimatie bij voorkeur moeten worden gevoerd in een setting met meer tijd en een goede behandelrelatie. Het is van belang deze punten mee te nemen bij opleiding en nascholing. De LESA Anticiperende besluitvorming over reanimatie bij kwetsbare ouderen raadt aan dit gesprek te voeren als onderdeel van een gesprek over de totale zorg rond het levenseinde. De huisarts of praktijkondersteuner zou zo’n gesprek wellicht goed kunnen voeren. Wat zou u willen dat huisartsen hierin wel of niet doen?