Patiënten met onverklaarde klachten verwoorden hun problemen niet anders dan anderen

Nijmeegse onderzoekers bekeken de teksten van 41 huisartsconsulten van patiënten met onverklaarde klachten en 41 met verklaarde klachten. Ze selecteerden hiervoor 2752 relevante tekstfragmenten en onderzochten deze op het voorkomen van ontkennende woorden, intensiverende woorden (‘heel veel’), verzachtende woorden (‘een beetje’), gebruik van eerste of derde persoon (‘ik’ versus ‘mijn lichaam’), expliciete uitingen van het eigen standpunt (‘ik denk’) en abstracties (meer of minder beeldend zoals in ‘ik snak naar adem’ versus ‘ik ben kortademig’). Daarnaast vergeleken ze de aantallen positieve (‘dit is geweldig’) en negatieve (‘deze bloeddruk is te hoog’) waarderingen in de tekst, verwijzingen naar biomedische of psychosociale zaken en de fase van het consult waarin de uitingen voorkwamen. Alle vergelijkingen werden door 2 onderzoekers onafhankelijk van elkaar gedaan, de betrouwbaarheid was hoog (alle kappa’s > 0,60).

De onderzoekers vonden geen statistisch significante verschillen voor positieve of negatieve waarderingen in een consult en geen verschil in verwijzingen naar biomedische of psychosociale zaken. Ze vonden ook geen verschillen in ontkennende en intensiverende woorden, in gebruik van eerste/derde persoon, uitingen van het eigen standpunt of abstracties. Het enige verschil was dat patiënten met onverklaarde klachten half zo vaak verzachtende woorden gebruikten in vergelijking met patiënten met verklaarde klachten. Dit verschil verdween wanneer men rekening hield met de fase van het consult.

De resultaten weerspreken dat patiënten met onverklaarde klachten hun problemen anders verwoorden. Er is dus sprake van een vooroordeel van artsen over deze patiënten. Huisartsen denken soms aan onverklaarde klachten als patiënten hun klachten vaag en ongestructureerd uiten. Zij nemen dat dus ten onrechte mee bij het stellen van een diagnose. Bovendien roept dit mogelijk communicatieproblemen op in consulten en het gevoel bij patiënten dat ze zich niet gehoord voelen.