Vergelijking
Waar ik benieuwd naar ben is of er ook vergeleken is met patiënten die geen behandeling krijgen. Het is mooi dat een placebo-injectie net zo goed werkt als een corticosteroïdinjectie, maar het zal even pijnlijk zijn. Als het effect van niet behandelen even groot is als van een injectie, geeft dat steun voor een dergelijk advies aan de patiënt.
Collega Van Bremen
De auteur: Geen onderzoeken, wel een protocol
Zeer terecht dat u opmerkt dat er geen vergelijking is gemaakt tussen injectie en een afwachtend beleid of een ander beleid dat geen injectie bevat. Het is relevant voor de huisarts om te weten wat er gebeurt als deze een injectie geeft versus geen injectie. Vooralsnog zijn er bij fasciitis plantaris geen onderzoeken hiernaar geweest. Recent is er wel een protocol gepubliceerd voor een trial waarin corticosteroïdinjecties vergeleken gaan worden met oefeningen.
Overigens is er bij gluteale tendinopathie bewijs dat oefeningen en educatie zelfs betere resultaten geven dan een corticosteroïdinjectie. In dit onderzoek was er ook een groep die geen behandeling kreeg; deze scoorde slechter dan de andere 2 groepen. Maar het verschil met de injectiegroep was niet heel groot.
Nadine Rasenberg
Literatuur
- Riel H et al. Corticosteroid injection plus exercise versus exercise, beyond advice and a heel cup for patients with plantar fasciopathy: protocol for a randomised clinical superiority trial (the FIX-Heel trial). Trials. 2020 Jan 2;21(1):5. doi: 10.1186/s13063-019-3977-0.
- Melor R et al. Education plus exercise versus corticosteroid injection use versus a wait and see approach on global outcome and pain from gluteal tendinopathy: prospective, single blinded, randomised clinical trial. Br J Sports Med. 2018 Nov;52(22):1464-1472. doi: 10.1136/bjsports-2018-k1662rep.
Positievere ervaringen
Het artikel van Whittaker dat door Nadine Rasenberg wordt besproken beschrijft 47 RCT’s waarbij het effect van corticosteroïdinjecties bij hielspoor wordt vergeleken met verschillende andere interventies. De beste informatie wordt uiteraard verschaft door dubbelblinde placebogecontroleerde onderzoeken, waarvan Whittaker er 5 vond. Hij concludeert onder andere dat corticosteroïdinjecties niet effectiever zijn dan placebo-injecties.
Merkwaardig is dat mijn ervaringen met injecties bij plantaire hielpijn veel positiever zijn. Ook de cochranereview van David et al. uit 2017 is een stuk milder. Ik heb daarom de 5 artikelen die Whittaker et al. hebben gebruikt nog eens doorgelezen, plus 2 onderzoeken die David et al. wel gebruiken en Whittaker niet, geschreven door Crawford.
Het onderzoek van Abdihakin is de enige van de 7 onderzoeken zonder verschil tussen corticosteroïd en placebo. Het effect in de steroïdgroep is in dat onderzoek met 14% opvallend gering. Het enige dat ik kan bedenken is dat hun injectietechniek niet goed was. Ze beschrijven dat de injectie werd gegeven onder de hiel op de plek waar de meeste pijn werd aangegeven. Het zou interessant zijn om het effect van de injectiemethode van Abdihakin et al. eens te vergelijken met die van Mahindra et al.
Er zijn 3 mogelijke oorzaken waarom Whittaker et al. tot een andere conclusie zijn gekomen dan ik in de praktijk.
- Ze gebruikten de 2 positieve onderzoeken van Crawford niet. De reden die Whittaker mij gaf in een e-mailcontact was dat 1 ml corticosteroïd gemengd met 1 ml lidocaïne werd vergeleken met 2 ml lidocaïne. Het zou volgens hem pas echt placebogecontroleerd zijn als 1 ml lidocaïne was gemengd met 1 ml fysiologisch zout. Maar bij nadere bestudering van het artikel blijkt dat in de placebo vloeistof lidocaïne 1% werd gebruikt en in de steroïdgroep 2%. En 2 ml lidocaïne 1% is natuurlijk hetzelfde als 1 ml 2% met 1 ml fysiologisch zout.
- In de meta-analyse gebruikten ze het positieve onderzoek van Shetty niet omdat in dat onderzoek geen cijfers werden gegeven.
- In de meta-analyse gebruiken Whittaker et al. de verschillen in pijnscore tussen de groepen op het moment van evaluatie. Ze corrigeren niet voor de baselinewaarden. In het onderzoek van Ball et al. maakt dat nogal wat uit omdat de pijnscore in de steroïdgroep aan het begin van het onderzoek 6 punten (op een schaal van 0-100) hoger was dan in de controlegroep.
Het kortetermijneffect van corticosteroïd-injecties is dus positief in 6 van de 7 onderzoeken. De enige uitschieter is het onderzoek van Abdihakin.
Jan Mens
Lees de volledige reactie van Jan Mens en literatuur.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
