Voorspellers van een opioïdenoverdosis

De auteurs includeerden 28 cohort- en case-controlonderzoeken die voorspellers voor een opioïdenoverdosis onderzochten bij patiënten met chronische pijn die tenminste 3 maanden opïoden kregen voorgeschreven. Het overgrote deel kwam uit de Verenigde Staten. Onderzoeken met alleen palliatieve patiënten werden geëxcludeerd. De onderzoekspopulatie bestond uit bijna 24 miljoen patiënten (52% vrouw, mediaan 52 jaar).

Tien voorspellers overdosis

Het gepoolde risico op een niet-fatale overdosis was 3,2 per 1000 voorschriften; het risico op een fatale overdosis was 1,3 per 1000 voorschriften. De auteurs identificeerden 10 belangrijke voorspellers van een overdosis waaronder: voorgeschiedenis van een opioïdenoverdosis (OR 5,85, 95%-BI 3,78 tot 9,04), een hogere dosis (bij ≥ 90 mg morfine-equivalent per dag, OR 2,57, 95%-BI 2,08 tot 3,18), 3 of meer voorschrijvers (OR 4,68, 95%-BI 3,57 tot 6,12), 4 of meer apotheken die uitgifte doen (OR 4,92, 95%-BI 4,35 tot 5,57), het gebruik van fentanyl (OR 2,80, 95%-BI 2,30 tot 3,41), verslaving in het algemeen (OR 2,62, 95%-BI 2,09 tot 3,27) en een psyschiatrische diagnose (OR 2,12, 95%-BI 1,73 tot 2,61). De kwaliteit van bewijs  was matig tot hoog.

Voorzichtige interpretatie resultaten

Een beperking van het onderzoek is dat er verschillende onderzoeksdesigns met verschillende inclusiecriteria zijn gecombineerd. Ook zijn er voor een aantal voorspellers maar enkele onderzoeken voor meta-analyse gebruikt. De meeste onderzoeken zijn in de Verenigde Staten uitgevoerd, daarom is de generaliseerbaarheid naar de Nederlandse huisartsensettting niet duidelijk. De resultaten moeten daarom voorzichtig geïnterpreteerd worden.

Bewustwording risicofactoren

Deze systematische review draagt wel bij aan bewustwording over de risicofactoren van een overdosis bij het gebruik van opioïden voor chronische pijn. Ook kunnen de voorspellers gebruikt worden om in overleg met patiënten bij chronische pijn te starten met opioïden of niet.