Zakboekjes

De vrij nieuwe medische uitgeverij Prelum is in hoog temp bezig goed verzorgde boekjes op de markt te brengen. De eerste twee zakboekjes zijn vertalingen uit het Engels (radiologie) en Duits (spoedzorg bij kinderen). De serie zal vermoedelijk uit acht deeltjes bestaan. Ook BSL maakt allerlei zakboekjes, deze keer een over huisartsgeneeskunde. Als vorm zijn zakboekjes bedoeld om druk bezette professionals snel een overzicht te geven van veelvoorkomende feiten. Vooral geheugenloze dokters zoals ik hebben wat aan dergelijke lijstjes. Dat ze op het kritische moment altijd zoek zijn, ligt meer aan mij dan aan zo’n boekje. Het radiologieboek geeft korte overzichten van vrijwel alle beeldvormende technieken. De plaatjes zijn illustratief. Per tractus worden aandoeningen beschreven met het bijpassend onderzoek. Gelukkig is er een goed register, want bijvoorbeeld de longembolie staat bij cardiovasculaire aandoeningen en niet bij die van het ademhalingsstelsel. De insteek is vooral die van de ziekenhuisspecialist, het woord huisarts kon ik niet vinden. De auteurs beteden geen aandacht aan interbeoordelaarsvariatie en laten de argeloze lezer toch een beetje in de waan dat alles wat de radioloog zegt ook waar is. Cijfermatige onderbouwing van testkenmerken ontbreekt. Desondanks een nuttig klein boekje, waarin je makkelijk even naleest hoe het ook weer zat met ‘een T2-gewogen opname van het brein’ als dergelijke specialistentaal in een ontslagbrief verschijnt. Bij de bewerking van het boekje over spoedeisende zorg bij kinderen hebben de vertalers, zo schrijven zij, vooral aansluiting gezocht bij de Nederlandse versie van Advanced Pediatric Life Support, maar aansluiting bij de NHG-richtlijn Spoedeisende zorg ontbreekt. De boekje heeft drie hoofddelen: symptomen, ziektebeelden en traumata. Hoofdstukken over reanimatie en de noodkoffer vormen de aanvullingen. Jammer genoeg is er geen aandacht voor triage en dat maakt het boekje als snel naslagwerkje voor assistentes op een huisartsenpost ongeschikt. De Leidraad huisartsgeneeskunde is een heel klein boekje bestemd voor co-assistent en huisarts-in-opleiding. Het is gebaseerd op de NHG-Standaarden en veel gebruikte boeken als Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk en De diagnostiek van alledaagse klachten. Elke klacht of aandoening beslaat slechts een of twee minipagina’s met een consequente opbouw (wanneer moet je eraan denken, wat maakt de diagnose waarschijnlijk of onwaarschijnlijk en wat is de behandeling). Een probleem bij compilaties als deze is dat het lastig is om up-to-date te zijn (bij otitis externa worden alleen zure oordruppels geadviseerd). Naast de klachten vind je nog allerlei andere wetenswaardigheden van hoe je moet keelspiegelen of een paronychium moet incideren tot welke taken je aan de assistente kunt delegeren. En zelfs hoe je met vertegenwoordigers van de farmaceutische industrie moet omgaan. Voor de doelgroep is het echter zeker handig in zak, bureau of visitetas.

Joost Zaat