Patrick Dielissen

In 2022 beleefde Nederland een korte uitbraak van het mpoxvirus, voornamelijk onder mannen die seks hebben met mannen. De klachten waren meestal mild, met vooral orale en anogenitale huidafwijkingen of, minder vaak, algemene huiduitslag. Maar mpox kan soms tot ernstige klachten leiden. Het mpoxvirus is in Nederland slechts sporadisch aanwezig, maar het is in andere landen nog niet verdwenen. Surveillance blijft dus belangrijk. Een brede aanpak door GGD en huisartsen – met voorlichting, snelle diagnostiek, isolatie en vaccinatie – kunnen het virus snel terugdringen.

De Hair Apposition Technique (HAT) is een sluittechniek voor ongecompliceerde traumatische wonden van de behaarde hoofdhuid die kleiner zijn dan 10 cm en bij haar dat langer is dan 1 centimeter. Het sluiten van de wond door haarplukken te draaien en met lijm vast te hechten maakt deze techniek veilig. Ze vormt een goed alternatief voor hechten. Omdat verdoving niet nodig is, is de HAT vooral voor kinderen een patiëntvriendelijke sluittechniek. Wat betreft complicaties en patiënttevredenheid zijn hechten en de HAT vergelijkbaar, waarbij de laatste eenvoudiger, sneller en goedkoper is. Er is nog meer inzicht nodig in de toepasbaarheid en aanvaardbaarheid van deze techniek bij kinderen.

Syfilis is een klassieke, maar zeldzame soa die goed te behandelen is met penicilline. De diagnose wordt in Nederland ongeveer duizend keer per jaar gesteld, vooral in centra voor seksuele gezondheid en vooral bij mannen die seks hebben met mannen. Er zijn drie klinische stadia. In stadium 1 is er een pijnloos ulcus in de genitaalstreek [figuur1], anus of mond, vaak met lymfeklierzwelling. Stadium 2 wordt vaak gekenmerkt door niet-jeukend exantheem, condylomata lata, koorts en spierpijn. In stadium 3 tast de ziekte organen aan zoals centraal zenuwstelsel, hart en bloedvaten. De diagnostiek bestaat primair uit bloedonderzoek; een vermoede syfilis is een indicatie voor onderzoek naar andere soa, met name hiv.

In de huisartsenpraktijk melden zich regelmatig patiënten die gepreoccupeerd zijn met lichamelijke klachten. Sommigen zijn bang dat ze een ernstige ziekte hebben, maar huisartsen zien dat onderliggende probleem vaak over het hoofd en blijven dan steken in symptomatisch beleid. Een belangrijk onderscheid met andere klinische beelden waarbij de patiënt in beslag genomen wordt door lichamelijke klachten, zoals SOLK, is dat niet de belemmeringen vooropstaan, maar de angst voor ziekte. Om die angst te adresseren moet de huisarts niet alleen lef tonen, maar ook de juiste communicatietechnieken gebruiken. Met goede adviezen, cognitieve gedragstherapie en eventueel medicatie kan de patiënt belangrijke stappen zetten.