Met belangstelling hebben wij het artikel ‘Weinig overbehandeling met antidepressiva’ van Piek et al. gelezen.1 Hierin stellen de auteurs op grond van een zelfgekozen indeling in ‘ongerechtvaardigd’, ‘mogelijk gerechtvaardigd’ en ‘gerechtvaardigd’ gebruik van antidepressiva dat overbehandeling door huisartsen niet vaak voorkomt. Dat doen zij na de categorieën ‘mogelijk gerechtvaardigd’ en ‘gerechtvaardigd’ gebruik bij elkaar op te tellen.
In de discussie stellen de auteurs zelf dat, als zij dit niet zouden doen, het percentage ongerechtvaardigd voorschrijven van 5,5 naar 47,8 zou stijgen en dat is bijna de helft van het aantal gevallen. Omdat veel van deze patiënten in het verleden wel een indicatie voor een antidepressivum hebben gehad, menen zij voldoende argumenten te hebben om deze optelling te mogen maken. Onder de indicaties voor mogelijk gerechtvaardigd gebruik valt bijvoorbeeld een jarenlange onderhoudsbehandeling met een antidepressivum na een angststoornis of een recidieve depressie. Zonder verdere analyse van de categorie ‘mogelijk gerechtvaardigd’ is de conclusie en de titel dat er sprake is van weinig overbehandeling met antidepressiva voorbarig. Daarnaast stellen de auteurs in de discussie zelf ook nog eens dat gerechtvaardigd gebruik niet gelijk is aan noodzakelijk gebruik. Juist bij milde en matige depressie zijn antidepressiva immers lang niet altijd nodig (en werkzaam), zo stellen de auteurs terecht.
Voorts missen wij bij het door de auteurs geciteerde onderzoek naar overbehandeling het NIVEL-rapport van Volkers et al. uit 2005, waaruit blijkt dat antidepressiva helaas ook in ons land vaak zonder goede indicatie worden voorgeschreven.2
Ons bezwaar betreft dus vooral de eindconclusie en titel van het artikel. Door de titel zo te kiezen bestaat het risico dat huisartsen hun waakzaamheid tegen overbehandeling laten varen omdat ze het nu kennelijk goed zouden doen. Waakzaamheid blijft onzes inziens wel degelijk geboden.
Antwoord
Wij danken collegae Van Weel et al. voor hun reactie. Hun conclusie is dat waakzaamheid ten aanzien van overbehandeling met antidepressiva geboden blijft. Wij zijn het daarmee niet oneens. Van Weel et al. stellen echter ook dat onze titel en conclusie deze waakzaamheid zouden verminderen. Daarmee zijn wij het niet eens. Wij hebben onze titel bewust gekozen omdat die onze bevinding (dat er in tegenstelling tot wat de afgelopen jaren vaak is beweerd, nauwelijks sprake is van overbehandeling met antidepressiva) correct weergeeft.
Uit ons onderzoek blijkt dat huisartsen in bijna alle gevallen antidepressiva gerechtvaardigd voorschrijven, dat wil zeggen in overeenstemming met de vigerende NHG-Standaard Depressie uit 2003. Wij onderscheiden daarbij gerechtvaardigd gebruik in (zeker) gerechtvaardigd en mogelijk gerechtvaardigd, waarbij mogelijk gerechtvaardigd gebruik (in de meeste gevallen) een onderhoudsbehandeling betreft als vervolg op een in elk geval gerechtvaardigde indicatie in het verleden. Wij baseerden dit onderscheid op de ruime indicatie die de NHG-Standaard geeft, zowel voor initiatie van behandeling met een antidepressivum als voor onderhoudsbehandeling.
Het door Van Weel et al. aangehaalde onderzoek van Volkers et al., dat concludeert dat huisartsen beredeneerd antidepressiva voorschrijven maar wel snel tot voorschrijven geneigd zijn, betrof een vergelijking met de toen geldende NHG-Standaard uit 1994 die meer terughoudendheid adviseerde dan de NHG-Standaard van 2003.
De meest recente update van de multidisciplinaire richtlijn depressie stelt overigens de indicatie voor gebruik van antidepressiva weer veel strikter, geleid door nieuwe inzichten dat antidepressiva bij mildere depressie onnodig en mogelijk ook onwerkzaam zijn. De verwachting is dat deze nieuwe inzichten ook een plaats zullen krijgen in de komende herziening van de NHG-Standaard. Het wordt dan belangrijk via bijbehorende voorlichting en nascholing huisartsen daarover goed te informeren, opdat ze ook deze nieuwe inzichten zullen gaan volgen.
Literatuur
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
