Screening leidt tot lijden?

In 2011 bleek uit het Nederlandse Trousseau-onderzoek dat na een idiopathische trombose uitgebreide screening op maligniteiten niet leidt tot een betere overleving na 2,5 jaar, in vergelijking met routinescreening. Deze routine­screening bestond uit lichamelijk onderzoek, een bloedafname en een X-thorax. Bij de uitgebreide screening, kwam hier een CT-thorax en abdomen bij. Vrouwen kregen bovendien een mammografie.

Op basis van hetzelfde Trousseau-onderzoek laten Kleinjan et al. nu zien dat beide screeningsinstrumenten een zeer lage positief voorspellende waarde hebben. Oftewel, indien er tijdens het screenen een verdenking op een maligniteit was, bleek er slechts bij een laag percentage uiteindelijk een maligniteit ontdekt te worden. De positief voorspellende waarde bij de routinescreening was 16% en bij de uitgebreide screening was dit 7%. Een zeer hoog aantal foutpositieve uitslagen dus.

De onderzoekers keken ook naar de kosten van de screening én de aanvullende onderzoeken die nodig waren.Volgens de onderzoekers kostte de routinescreening 165 euro per patiënt en de uitgebreide screening 530 euro per patient. De kosten per ontdekte maligniteit waren 7000 euro voor de routine­screening tegenover 30.000 euro voor de uitgebreide screening.

In het editorial van The Netherlands Journal of Medicine wordt de conclusie van de auteurs goed samengevat: ze raden uitgebreide screening van patiënten met idiopatische veneuze thrombose af. Het leidt niet tot een betere overleving, noch tot het ontdekken van maligniteiten in een vroeg stadium. Screening leidt echter wel tot extra kosten en een hoog aantal verontruste patiënten, die uiteindelijk geen maligniteit blijken te hebben. Misschien moeten we zelfs vraagtekens zetten bij de routine­screening?

Marissa Scherptong-Engbers