Doelgroep Huisartsen en anderen werkzaam in de huisartsenpraktijk.
Inhoud Tot nu toe had ik onder meer tot mijn beschikking: Het Gesprek van Herman Musaph (1972), Anamnese en Advies van Jan Schouten en Patiëntgericht Communiceren van psychiater Remke van Staveren. Kan een nieuw boek nog iets toevoegen?
Bondig worden in dit boek de voorwaarden voor en de praktijk van effectieve patiënt- en oplossingsgerichte gespreksvoering uit de doeken gedaan. Het algemene deel bespreekt de wetenschappelijke achtergronden. Daarna komen in tien hoofdstukken de specifieke problemen in de communicatie met jeugd en ouderen, de spoedeisende zorg, de oncologie, bij palliatieve patiënten, de geestelijke gezondheidszorg, de chronisch complexe zorg en de preventie aan de orde. Ook worden er paragrafen besteed aan laaggeletterden en patiënten met een verstandelijke beperking. In een derde deel komen nog de niet-patiëntgebonden communicatie met andere zorgverleners en het samenwerken in de praktijk aan de orde. Het is dus een breed opgezet boek, waarin vrijwel alle situaties waarin communicatie in de huisartsenpraktijk een rol speelt, aan de orde komen.
Het voeren van gesprekken over seksuele problemen, ingrijpende gebeurtenissen, dreigende zelfdoding en somberheid en angst wordt helder en met goed te gebruiken voorbeeldzinnen besproken. Hoe pak je als huisarts psychosociale problemen aan? Ik zag het zelden helderder verwoord! Het hoofdstuk over persoonlijkheidsproblematiek vind ik wat moeizamer. Het boek van Van Staveren, die als psychiater met huisartsenervaring me ook meer leert over het praten met patiënten met ernstiger psychiatrische problemen, vind ik dan bruikbaarder. Geruststellen vind ik onder de noemer Spoedzorg wat karig bedeeld en de non-verbale communicatie komt niet aan de orde. Communiceren doe je ook met je houding, handen en gezicht en dat leer je niet uit een boek. Maar daar kan wel wat over gezegd en geschreven worden. Juist van de gebaren, die onze woorden kracht bijzetten of juist tegenspreken, zijn we ons vaak allerminst bewust.
Oordeel Een prachtboek, mooi om in handen te hebben, vlot leesbaar en boordevol zinvolle en praktisch uiterst relevante informatie. Het is dus – met een enkele kritische kanttekening – een absolute ‘must’ voor praktiserende huisartsen en aios; net zo noodzakelijk als stethoscoop en oorspiegel: basisgereedschap voor de dagelijkse praktijk.
Douwe de Vries